АҚШ пен Ресейдің атом саласы бойынша байланысы қалай өрбиді

© Sputnik / Тимур БатыршинУправление реактором происходит дистанционно, есть пульт управления реактором
Управление реактором происходит дистанционно, есть пульт управления реактором - Sputnik Қазақстан, 1920, 03.03.2022
Жазылу
Батыс ақпарат агенттіктерінің хабарлауынша, Duke Energy және Exelon мамандандырылған компаниялары кіретін ұлттық энергетикалық институт (NEI) Ақ үйге Ресейден ядролық отын жеткізуге тыйым салмау туралы ресми өтініш жіберді, деп жазады РИА Новости.
Шетелдік атомшылар көптеген сала мен кооперация тізбегін қамтып отырған санкция толқынына алаңдаушылықпен қарайды. Ресей мен Украина арасындағы қарулы қақтығысқа қарамастан, ресейлік уран мен байытылған отын нарықта жақсы бағаланады, бұл ең алдымен халық пен өнеркәсіп үшін электр энергиясының бағасын көтермеуге мүмкіндік береді. Әрине, америкалықтар үшін.
Америка Құрама Штаттары – атом генерациясы объектілерінің саны бойынша көшбасшы. Қазір ол жақта жалпы белгіленген қуаты 96,5 гигаватт болатын 88 реактор бар. Статистика жақсы, алайда бұл сала ол жақта жақсы дамып жатқан жоқ.
Ресейлік БАҚ-тың хабарлауынша, америкалық реактор саны жағынан көп және салынған уақыты бойынша ең ескі. Бұл салада құрылыс өткен ғасырдың 60-70-ші жылдары қарқынды жүрді. Сол уақытта 60 реактор құрылды және тарату желілеріне қосылды, яғни қазір бар реактордың үштен екісі іске қосылды. Бұл электр энергиясын өндіруді арттыруға, тұрмыстық және өнеркәсіптік қажеттіліктерді қамтамасыз етуге, сондай-ақ тікелей атом саласында да, көптеген байланысты салада да жұмыс орнын құруға мүмкіндік берді. Алайда Американың бұл мақтанышы тынышталып қалды. Екі жыл бұрын америкалықтарда 94 реактор болған және олардың алтауы осы уақыт ішінде істен шықты.
Парктің ескіруі өндірісті тоқтатуға себеп болмайды, сондықтан америкалық энергетиктер үнемі өндіріс көлемін арттырып, оны қазіргі деңгейге жеткізді. Жалпы қуаты 96 гигаваттан асатын жергілікті атомшылар жыл сайын 790 гигаватт-сағат электр энергиясын өндіреді, бұл мемлекеттік энергия балансының жиырма процентін құрайды.
Владимир Путин и Сергей Лавров - Sputnik Қазақстан, 1920, 26.02.2022
Ресейдің Украинадағы арнайы әскери операциясы
АҚШ пен Еуроодақ Путин мен Лавровқа қарсы санкция енгізді
АҚШ-тағы бейбіт атом негізіндегі генерация үлесі онжылдық ішінде өзгеріссіз қалды. Егер энергия блоктарының саны азайып, өндіріс өсіп, проценттік үлесті сақтап қалса, бұл іске қосылғанына орташа есеппен 40 жылдан асқан өндірістік инфрақұрылымға жүктеменің артқанын білдіреді.
Атом бойынша көшбасшы әлемнің жетекші елдері әрқашан өздерінің энергиясын қорғауға тырысты, оның ішінде Америка Құрама Штаттары да бар. Өткен ғасырдың 60-жылдарының басында Вашингтон бес процентке дейін байытылған уран-235 изотопын өңдеумен айналысатын үш зауыттың құрылысын қаржыландырды. Бұл Теннессидегі Oak Ridge, Кентуккидегі Paducah және Огайо штатындағы Portsmouth кәсіпорындары болды. Бұл зауыттарға радиоактивті металл оксиді жеткізілді, ол байытылғаннан кейін уран гексафторидіне айналды. Ол болмаса энергия блогында реакция бөлінбейді.
Барлық үш зауыт шамамен 30 жыл жұмыс істеді және 1992 жылы жабылды. Қазір Штаттарда шартты түрде осындай бір ғана кәсіпорын бар. Нью-Мексико штатындағы Eunice қаласындағы зауыт Urenco жеке британдық компанияға тиесілі. Уранды байыту газ центрифугаларының көмегімен жүргізіледі, алайда өндіріс қуаты – 4,9 миллион бірлік бөлу жұмыстары (SWU) америкалық атом электр станциялары қажеттілігінің тек бес процентін ғана қанағаттандырады. Urenco-ның Германияда осындай кәсіпорыны бар және ол Westinghouse корпорациясының пайдасына жұмыс істейді, бірақ тоқсанға жуық реакторды отынмен қамтамасыз ету физикалық тұрғыдан мүмкін емес. Сондықтан америкалықтар қажет нәрсенің бәрін бұрыннан шетелден сатып алады.
Жеткізілетін уранның жартысы Қазақстан, Ресей және Өзбекстанға тиесілі. Ресей мұнда шешуші рөл атқарады, өйткені ол тек қазба ресурстарына ғана емес, сонымен қатар оларды байыту мүмкіндіктеріне де ие. 1993 жылдың ақпанында Мәскеу мен Вашингтон екіжақты келісімге қол қойды, онда америкалық тараптың 500 тонна жоғары байытылған қару-жарақ уранын сатып алуы көрсетілген. Ол Ресейде төмен байытылған отынға айналып, содан кейін ол АҚШ-қа жіберілді. Ынтымақтастық 2013 жылға дейін созылды, келісімшарт Америка тарапының бастамасы бойынша автоматты түрде ұзартылды, бірақ Қырым көктемі бірден пайда болды және Вашингтон келісімнен шықты. Президент Обаманың әкімшілігі екінші байыту фабрикасының құрылысын жариялады және Ресеймен ынтымақтастыққа тыйым салды.
Эмбарго мемлекеттер уранды Ресейден тікелей сатып алмайды дегенді білдірді, бірақ құжатта үшінші елден сатып алу туралы ештеңе айтылмаған. Сондықтан америкалықтар Қазақстан мен Өзбекстаннан кенді сатып алып, ресейлік "ТВЭЛ" компаниясымен жеке келісімшарттар жасады. Компания уранды байытып, жанармай таблеткаларын айналдырып, оларды Urenco зауытына өткізді, онда олар жылу шығаратын жинақтарға орналастырылды. Ресми түрде тыйым толық орындалды, Ресейден мемлекеттер ештеңе сатып алмады, сатып алу Қазақстанда жүргізілді, тіпті байытылғаннан кейін де отын заңды түрде бәрібір қазақстандық болып саналды.
Джо Байден - Sputnik Қазақстан, 1920, 24.02.2022
Ресейдің Украинадағы арнайы әскери операциясы
Байден Украинадағы жағдайға байланысты АҚШ халқына үндеу жасайды
Автор соған байланысты болжам жасап көрді.
Ол АҚШ-тың энергетикалық дағдарысы кезінде энергетиктердің өтініші бойынша ресейлік уранға қарсы тосқауыл санкцияларын енгізбеуге келісетіндігінде байланысты. Бұл ресейлік мұнай өнімдерінің импортын толық сақтап, өз азаматтарына қамқорлық жасау тұрғысынан қамтамасыз етіледі. Одақтастар мен Америка қоғамында бұл шаралар тек түпкілікті энергия бағасының өсуіне жол бермеуге бағытталған деп хабарланады.
Бірінші наурызда Ресейдің Ил-76 ұшағы арнайы рейспен Братиславаға "Моховце" АЭС үшін ядролық отын жеткізді. Словакияның Ресейге қарсы санкцияларға қосылғанын және ресейлік борттардың өтуі үшін аспанын жауып тастағанын қоспағанда, бұл қалыпты жағдай.
Тағы бір жаңалық, АҚШ үшін Оңтүстік Еуропаның негізгі газ хабына айналу мүмкіндігін жоғалтқан Болгария жаңа АЭС салу туралы ойлап отыр. София көрші Грецияға үлескер болуға және Болгариядағы атом электр станциясының жобасын қаржыландыруға ұсыныс жасады. Бұған Ресейдің де қатысы бар.
Болгарлар үнемдеу мақсатында жаңа станцияда "Белене" АЭС құрылысы жобасы аясында ресейлік "Атомстройэкспорттан" бұрын сатып алған құны 800 миллион доллар тұратын жабдықты пайдаланбақшы. Вашингтон қысымынан кейін болгарлар барлық тендерлік процедураларды бұзып, Росатомға қатысудан бас тартты және Westinghouse-пен мәжбүрлі келісім жасады. Westinghouse 2016 жылы құрылысты бастауға, ал 2021 жылы жаңа станцияны пайдалана беруге уәде берді. Алайда жұмыс әлі басталған жоқ, сондықтан болгарлар қоймаларда жатқан ресейлік жабдықты пайдаланбақ.
Жаңалықтар
0