17 қарашада ауған шекарасына жақын жерде Тәжікстанның Фахрабад полигонында ҰҚШҰ арнайы жасақтарының "Кобальт" маневрі мен Өзбекстанның Термез полигонында Hamkorlik-2021 қазақ-өзбек бірлескен оқу-жаттығулары басталды. Бұл екі шара біріктірілмеген, бірақ олар ортақ мақсатты көздейді. Оның аясында әскер Ауғанстандағы халықаралық террористік топтардың ықтимал қарулы экспансиясына қарсы іс-қимылдарды пысықтап жатыр.
16 қарашада "Кобальт-2021" Ұжымдық қауіпсіздік шарты ұйымының Ұжымдық жедел әрекет ету күштерінің бірлескен оқу-жаттығуына қатысу үшін Орталық әскери округінің (РФ) арнайы жасақ бөлімшелері Фахрабад полигонына келді. Мұнда ресейлік мамандар Армения, Беларусь, Қазақстан, Тәжікстан және Қырғызстандағы әріптестерімен бірлесіп содырларды жою бойынша үш күндік оқу-жаттығу операциясын өткізеді.
Қазақ-өзбек бірлескен "Hamkorlik-2021" оқу-жаттығуы 17-24 қараша күндері Өзбекстанның оңтүстігінде өтеді. Шараның мақсаты – террористерге қарсы операция барысында екі мемлекеттің қарулы күштерінің өзара жедел әрекеттесуін, біресіп іс-қимыл орындау деңгейін арттыру. Қазақстан атынан 100-ден астам әскери қызметші қатысып отыр.
Сондай-ақ Су-30СМ көпфункционалды жойғыш ұшақтарының бөлімі, С-295 әскери-көлік ұшақтары, ҚР Әскери-әуе күштерінің тактикалық пилотсыз ұшу аппараттары да жұмылдырылды. Маневр барысында әскер іздеу-барлау операциясын пысықтап, қарсыластың алдыңғы қатардағы жасақтарын жоюды, заңсыз қарулы құрылымдарды жою жұмыстарын пысықтайды.
Қазақстанның Ауғанстанмен ортақ шекарасы жоқ, бірақ Орталық Азия аумағындағы қақтығыс жағдайында ол шетте қалмайтыны анық. Бұған дейін шайқас пен теракт жалғасып жатқан Ауғанстандағы күрделі жедел жағдайға байланысты Қазақстан парламенті Қырғызстан мен Тәжікстанға тегін әскери-техникалық көмек көрсету шараларын мақұлдаған болатын.
Сонымен қатар Қазақстан мен Ресей қорғаныс министрлері 9 қарашада 2022-2024 жылдарға арналған стратегиялық әріптестіктің жаңа бағдарламасын бекітті. Бұл құжат екі ел арасындағы әскери және әскери-техникалық ынтымақтастықты жандандыра түседі.
АҚШ пен НАТО әскері Ауғанстаннан кеткеннен кейін Орталық Азия елдерінің қауіпсіздік жүйесі түзетіліп жатыр. Қыркүйектен бері бірлескен оқу-жаттығулар толастамай өтуде. Мысалы, 18-23 қазанда Тәжікстандағы Харб-Майдон және Момирак полигондарында өткен "Өзара әрекеттестік", "Іздеу" және "Эшелон" ҰҚШҰ оқу-жаттығуларына Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей және Тәжікстаннан келген 2700 әскери қызметші мен 500 техника қатысты.
15 қарашада РФ үкіметі Ресей мен Тәжікстан арасындағы әуе кеңістігіндегі мемлекеттік шекараны нығайтуға мүмкіндік беретін бірлескен әуе шабуылына қарсы қорғаныс жүйесін құру туралы келісімді бекітті. Ресей Федерациясы мен Татарстан Республикасының ортақ шекарасы болмағандықтан, тәжік жерінде арнайы ұжымдық қауіпсіздік аймағы құрылды. Орталық Азия елдерімен іргелес орналасқан ресейлік Орталық әскери округінің артиллеристері бір жыл ішінде жауынгерлік дайындық қарқынын 20%-ке арттырды.
АҚШ пен НАТО әскері ауған жерінен кеткеннен кейін елдегі террористік топтардың қаупі бәсеңдемей тұр. Билікті тартып алған тәлібтер бәсекелес топтармен күресіп әлек. "Жихадтың" іргелес жатқан елдерге қарай ығысу қаупі жоғары болып отыр.
15 қарашада Кабулдағы Котэ-Санги ауданында тәулігіне екі рет жарылыс болып, бірнеше адам көз жұмды және жараланды. Бұл шабуыл үшін жауапкершілікті ДАИШ өз мойнына алды. Біраз бұрын жихадшылар Нангархардағы мешітте жарылыс ұйымдастырған болатын. Жалпы Ауғанстанда тәлібтер билікке келгеннен кейін 150-ден астам БАҚ ислам еліндегі жұмысын тоқтатты. Сондықтан бұл қоғам назарына ұсынылып жатқан барлық теракт емес екені белгілі.
Панджшерде кіші Ахмад Масуд жетекшілік етіп отырған Ұлттық қарсылық майданының жауынгерлері тәлібтермен күресуді жалғастыруда. Панджшер шатқалындағы территорияның 60%-і кіші Ахмад Масудтың бақылауында тұр. Ол елдің солтүстігінде ықпалын арттырып, Вашингтонда кеңсе ашып жатыр.
Түрлі келіссөз алаңдарында Ресей, АҚШ, Қытай, Пәкістан тәлібтерді барлық халықаралық террористік топтармен ықпалдастықты тоқтатуға шақыруда. Ауғанстанда мұндай топтың саны жиырмаға жуықтайды. Тәлібтер жақында құрған әскери трибунал елдегі қорғаныс министрлігі, барлау мен шкі істер министрлігінің бұрынғы қызметкерлеріне арналған. Сонымен қатар ауған жеріндегі инклюзивті үкімет пен әйелдердің тең құқығы әзірше қол жетпес мақсат түрінде ғана тұр.
Әскери шолушы Александр Хроленконың Telegram арнасы.
