Еуропада көмір қымбаттап кетті

НҰР-СҰЛТАН, 28 қыркүйек – Sputnik. Батыстың бұқаралық ақпарат құралдарында тараған ақпаратқа сәйкес, Еуропада көмірдің бағасы рекордтық көрсеткішке жетті. Роттердам, Амстердам мен Антверпеннің биржаларында бұл отынның бір тоннасына 137 доллар беріп жатыр. Көмірдің нарықтық ренессансына себеп болған жәйттар белгілі. Табиғи газдың бағасы шарықтап кеткен. Ол да рекордық көрсеткішке жетті, деп хабарлады РИА Новости.

Қазіргі кезде жағдайдың қиындап кеткені сонша, "көмір генерациясын қысқарту бағдарламасын тоқтату қажет" деген әңгімелер ашық айтыла бастады. Мәселен британдық Drax компаниясы корольдіктің энергетикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін соңғы үлгідегі көмір электр станциясын тоқтату бастамасын кейінге қалдыруға дайын екенін мәлімдеді. Ал Лондон жаздың ортасынан бастап көмір өндірушілердің қосымша шығындарын өтеп жатқанын құпияда ұстап отыр.

Еуропа сарапшыларының айтуынша, жағдай барған сайын қиындап барады. Бүгінде жерасты газ қоймалары толып тұрған жоқ. Ал көмір қорын арттыруға мүмкіндік болмай отыр. Себебі Аустралия, Оңтүстік Африка мен Колумбиядан келетін отынның көлемі азайды. Ресейден жеткізілетін көмір де көп емес. Негізі оған Еуропаның өзі бастамашы болған. Еуропалық одақ 1990 жылдан бері тас көмірді тұтыну көлемін 400 миллион тоннадан 150 милионға дейін азайтқан. Ал қоңыр көмірді пайдалану көрсеткіші үш есеге, 700 миллион тоннадан 250-ге дейін түсіп кетті.

Содан бері көмірді тұтыну көрсеткіші төмендеген сайын электр энергиясының бағасы көтеріле берген. Мәселен Германия қоңыр көмірдің қорына бай Рур бассейініне иелік етіп отырса да, соңғы төрт жылдың ішінде бұл отынды тұтынуды 170 миллион тоннадан 120-ға дейін азайтқан. Бүгінде "Солтүстік ағын - 2" газ құбырын сертификаттау датасы да белгісіз болып тұр. Ал газдың бағасы 800 долларға дейін жеткен. Осы елдің ұлттық операторлары келесі жылы мегаватт-сағаттың бағасы 100 еуро болады деп ашық айтып отыр.    

Осылайша өткен ғасырда алдымен мұнайды бірінші орынға шығарып, артынан жасыл энергетикаға басымдық берілсе де, қиын жағдайда көмірден басқа тиімді отын жоқ екенін тағы бір мәрте түсіндік. Физика заңдарын алдай алмайсың. Сәнді трендтерді қанша қуаласақ та, күн панельдері мен жел электр станциялары ауа райына тәуелді болып қала береді, деп жазды басылым.

Мұнай мен газдың бағасы үнемі құбылып тұрады. Осындайда бәрі көмірді алып шығуға кіріседі. Себебі оны кез келген жерге оп-оңай жеткізіп, жаға салуға болады. Құбыр салудың қажеті жоқ.

Айтпақшы, жақында баламалы энергетиканың лоббистері мен экологтар Қытайдың шетелде жаңа көмір электр станцияларының құрылысын қаржыландыруды тоқтататынын хабарлаған. Алайда олар бір мәселені ескермеді. Бейжің елдің ішінде көмір генерациясын қысқартуды ойлап отырған жоқ. ҚХР-дың бес жылдық жоспарына сәйкес, тағы 43 жаңа көмір электр станциясы мен 18 заманауи домен пеші салынады. Осы орайда маңызды бір мәселені атап өткен жөн, Қытай жылына 4,98 миллиард тонна көмір жағып отырады. Ал салалық нысандардың жалпы қуаты 1 080 гигаватты құрайды. Ресейдің барлық АЭС, ГЭС және басқа станцияларын қосқан күннің өзінде ол көрсеткішке жете алмайды.

Ресей болса, көмірге деген сұраныстың болатынын біліп отыр. Сол себепті Улак мен Февральск елді мекендерінің арасындағы Байкал-Амур магистралінің шығыс тармағын кеңейту жұмыстары басталды. Оны қорғаныс министрлігі мен теміржол әскері атқарады. Бас кезінде 340 шақырымды құрайтын учаскені жаңарту жұмыстары 2024 жылы аяқталады деген жоспар болған. Бірақ қорғаныс министрінің орынбасары Дмитрий Булгаков армия жоспарды бір жыл бұрын орындайды деп отыр. 

Қыркүйектің басында Владимир Путин Шығыс экономикалық форумында Байкал-Амур магистралінің бойында жаңартылатын елді мекендердің тізімі жасалды деп мәлімдеді. Демек Ресей шығысқа қарай бұрылды. Ал Кузбасстың көмірі Азия-Тынық мұхит аймағына жөнелтіледі.