Тілендиев мемориалды музейі орналасқан үй 1979 жылы аса көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері Дінмұхамед Қонаевтың арнайы тапсырысымен салынып, Қазақстанның ғылымы мен мәдениетіне еңбек сіңірген қайраткерлерге табысталған.
Бұл пәтерде ұлы композитор өзінің отбасымен бірге 1979-1998 жылдар аралығында тұрды.
Музей 5 экспозициялық бөлмеден тұрады. Кіреберіс, қонақ бөлмесі, жұмыс бөлмесі, ас үй және демалыс бөлмесі. Музейде Нұрғиса Тілендиевтің жеке өмірі мен шығармашылығы жайлы ақпарат беретін құнды экспонаттар қойылған. Оның ішінде музыкалық аспаптар, әуезді әндері мен күмбірлеген күйлерінің қолжазбалары, концерттік киімдері, жеке заттары қойылған.
Оқи отырыңыз: Әйгілі жазушы Сәбит Мұқанов өмірінің соңында қайда тұрды – фото
Музей қорында үш жарым мыңға жуық экспонат бар. Нұрғиса Тілендиевтің мемориалды музейінде түсірілген фотоларды Sputnik Қазақстан фотолентасынан көре аласыз.
1/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Композитор, Қазақстанның және КСРО-ның Халық әртісі, Қазақстан Республикасы мемлекеттік сыйлығының иегері Нұрғиса Тілендиевтің мемориалды музейі Алматы қаласы әкімінің арнайы қаулысымен 2014 жылы 16 мамырда ашылған. Музей Қонаев көшесі мен Бөгенбай батыр көшесінің қиылысында орналасқан.
2/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Музейде 5 экспозициялық бөлме бар: кіреберіс, қонақ бөлмесі, жұмыс бөлмесі, ас үй және демалыс бөлмесі. Мемориалды музейде композитордың музыкалық аспаптары, әндері мен күйлерінің қолжазбалары, ән жинақтары, концертке арналған киімдері мен қолданған заттары сақталған.
3/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Нұрғиса Тілендиевтің ерекше жақсы көрген үш домбырасы болған. Соның бірі – "Дариға" домбырасы. Бұл аспапты 1937 жылы Нұрғиса Тілендиевтің ұстазы, композитор Ахмет Жұбанов арнайы тапсырыспен жасатып, өзі тапсырған. Тілендиев бұл домбыраға өзінің жары Дариғаның есімін берген.
4/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Музейдегі ерекше экспонаттың бірі – концерттік костюмі. Оның да өз тарихы бар. Нұрғиса Тілендиев 1949 жылы Мәскеу қаласында өткен қазақ әдебиеті мен өнерінің онкүндігіне қатысқан. Содан кейін дирижер Москва консерваториясына оқуға түсіп, оны 1952 жылы тәмамдады. Соңғы курста оқып жүрген кезде осы концерттік костюмді арнайы тапсырыспен тіктірген. Осы костюмді халықаралық, мемлекеттік шаралар кезінде өмірінің соңына дейін киген екен.
5/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Музейде композитордың тағы бір концерттік костюмі қойылған. Музей қызметкерлерінің айтуынша, дирижер концерттеріне осы костюмін киіп шығатын болған. Оның жанында музейге кірген жерге жыр алыбы Жамбылдың, Нұрғиса Тілендиевтің нағашысы Кенен Әзірбаевпен бірге түскен фотосы қойылған.
6/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Композитор 500-ден астам туындының авторы. Оның ішінде ән, күй, романс, увертюра, поэма, кантата, опера және балет бар.
7/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Музей ішіне "Достық жолымен", "Менің Қазақстаным" кантатасының, Құддыс Қожамияровпен бірлесіп жазған "Алтын таулар" операсының, "Ата толғауы" және оркестр үшін жазылған шығармалары, "Аққу", "Аңсау", "Арман", "Ата толғауы", "Әлқисса", "Қорқыт туралы аңыз", "Көш керуен", "Махамбет" сияқты күйлері мен "Саржайлау", "Алатау", "Ақ жайық", "Ақ құсым", "Өз елім" секілді ән-күйлерінің партитуралары мен ноталық қолжазбаларының түпнұсқалары қойылған.
8/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Нұрғиса Тілендиевтің мүсіні. 2011 жылдың 17 қазанында Алматы қаласында мемлекеттік орталық музейдің алдына ұлы композиторге арнап ескерткіш қойылды. Сол ескерткіштің кішірейтіліп қоладан құйылып жасалған нұсқасын ескерткіштің авторы Мейірман Әзмағамбетов жасап, осы шаңыраққа сыйға тартқан.
9/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Композитордың роялі. Бұл музыкалық аспапты композитор 1979 жылы осы пәтерге көшіп келгенде сатып алған.
10/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Жары Дариға Тілендиеваның костюмі. Бір жылдары композитордың жары концерт жүргізген.
11/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Жұмыс бөлмеде тұрған құнды дүниенің бірі – анасы Салиха сыйға тартқан пионинасы. Бұл аспап Нұрғиса Тілендиевтің бала күнінен келе жатыр. Композитор осы пионинада отырып бірқатар туындыны жазған.
12/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Нұрғиса Тілендиев Ұлы Отан соғысының ардагері. Ол – Ұлы Отан соғысына 1943-1945 жылдар аралығында қатысып үш рет жараланып туған еліне аман-есен оралғандардың бірі. Қан майданда жүріп Польша, Чехославакияны жаудан азат етіп, Берлинге дейін барған. Тіпті майданда жүріп Курляндияда Бауыржан Момышұлымен де кездескен.
13/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
1945 жылы соғыс аяқталуға екі ай қалғанда Нұрғиса Тілендиев Алматыға демалысқа келген. Осы уақытта Ахмет Жұбанов Нұрғиса Тілендиевті сол кездегі республика партия ұйымының бірінші хатшысы Жұмабек Шаяхметовке алып барып, "Жеңістің төбесі көрініп тұр, домбырашыға қатпыз, бізге Нұрғиса ауадай қажет болып тұр" деп өтінішін айтып, қан майданға қайта жібермей алып қалған.
14/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Нұрғиса Тілендиевтің демалыс бөлмесіндегі оюлы көрпе-жастық копозитордың талғамына сай қойылған. Дәл осы бөлмеде композитор замандастарымен шахмат ойнап, қымыз ішіп демалғанды жақсы көрген. Сондай-ақ бұл бөлмеге Жамбылдың, Абайдың бейнесі тоқылған кілем, сонымен қатар, сазгердің 70 жылдық мерейтойына сыйға тартылған ұйғыр және қырғыз халқының ұлттық музыкалық аспаптары дутар мен қомыз қойылған.
15/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Бұл үйде Нұрғиса Тілендиев жары Дариға, қызы Дінзуһрамен бірге тұрған. Ал мемориалды музейдің ас үйінде қойылған дөңгеленген үстел, орындықтар, самаурын, ыдыс-аяқ – бәрі отбасының күнделікті тұрмысында қолданған заттары.
16/16
© Sputnik / Тимур Батыршин
Бұл шаңырақта Дінмұхамед Қонаев, Нұрсұлтан Назарбаев, Ғабит Мүсірепов, Сәбит Мұқанов, Қадыр Мырза Әлі секілді бірқатар тұлға қонақ болған.
