"Соғыс иісі қандай болатынын сезіндім": "Жусан" операциясы қалай өтті – фото

Экстремистік топ жетекшілері "Халифат" құрамыз деген "ұлы" жоспармен талай адамды арбап, ақырында өлімге қалдырып кетті. Сондықтан ДАИШ содырлары әйелдері және бала-шағаларымен Сирияның Дэйр-эз-Зор провинциясындағы Багуз қаласын паналап, екпіні күшейген күрд жасақтарына беріліп жатты

Мұндай жағдайға тап болғандар арасында қазақстандықтар да бар еді. Күрдтер асығыс тұрғызған түрмелер мен қашқындарға арналған лагерьлерде күнелтіп жатқан тұтқындағы әйелдер 2018 жылдың көктемінде алғаш рет Қазақстандағы туыстарымен, кейіннен Ұлттық қауіпсіздік комитеті қызметкерлерімен байланысқа шықты

Елбасы атына, үкіметке, Сыртқы істер министрлігі мен Ұлттық қауіпсіздік комитеті басшылығына көмек сұраған өтініштер саны арта түсті. Содырлар жазасын алатынына күмән болмағанмен, балалар мен әйелдердің жайы алаңдатты. Олар қатаң жазалануы тиіс террорист пе, әлде оңалту мен қоғамға қайтаруды қажет ететін құрбан ба деген сауал туындады

2018 жылдың ортасынан бастап кең ауқымды дайындық қолға алынып, ұйымдастырушылық және жедел жұмыстар басталды. Жыл соңына қарай бұл операция жүзеге асырыла бастады

Операция 2018 жылдың қарашасында басталды. Алайда Түркия күрд лагерьлеріне транзиттік ұшып өтуге рұқсат беруден үзілді-кесілді бас тартты. Сондықтан Сирияға әскери-жүк тасымалдағыш ұшақтар ұша алмай қалды. Ал Қазақстан азаматтарын алып шығудың басқа жолы жоқ еді. Операция тығырыққа тірелгендей болды

Алайда америкалық дипломаттар және әскерилермен, сондай-ақ өзге де мемлекеттердің өкілдерімен күрделі келіссөз жүргізу жалғасты. Соның ішінде ресми емес арналар да белсенді түрде іске тартылды. 2018 жылдың соңына қарай Қазақстанның алдыңғы шептегі тобына Сирияға ұшу мүмкіндігі туынды. Әуе сапары бейтарап үшінші ел арқылы жүзеге асырылды. Әзірше бұл елдің атауы жасырын

Сирияға алдын ала аттанған Ұлттық қауіпсіздік комитетінің тобы өз өмірлеріне төнген қауіп-қатерге қарамастан, бір қаладан екінші қалаға барып, әрбір түрме, лагерді тексерумен айналысты. Тұтқындар туралы мәліметтер мұқият жинақталып, нақты уақыт режимінде Нұр-Сұлтан қаласындағы Арнаулы штабқа жөнелтіліп отырды. Негізгі эвакуация тізімі құрастырылып, әр әйелден елге оралуға жазбаша келісім алынды

"Ұшақтан түскен кезде мен соғыс иісінің қандай болатынын сезіндім. Күйік, оқ-дәрі, жарылыстардан кейінгі кірпіш тозаңы мен ауыр техниканың табанымен иленген топырақ және даладан шыққан шаң ауада араласып кеткен. Ең қорқыныштысы – соғыстың кесірінен мүгедекке айналған өз балаларына деген аналардың немқұрайлылығы еді. Аяғынан айырылған қазақ баласына менің әріптестерім доп алып беруге, елге барғаннан кейін бірге футбол ойнауға уәде берді. Осы уәдемізде тұра алғанымыз үшін мақтанып өтетін боламын", - деп еске алды "Жусан" операциясына қатысқан Арнаулы мақсаттағы бөлімше офицері

Операцияның белсенді кезеңі 2019 жылдың 6 қаңтарында басталды. Ақтау қаласындағы әуежайдан ҚР Қорғаныс министрлігінің С-295 алғашқы үш әскери ұшағы ұшып шығып, кері қарай олар қолға түскен содырлар, қазақстандық әйелдер және балалармен оралды

Қазақстанға барлығы 607 азамат жеткізілді. Бұл – 37 ер адам, 157 әйел және 413 бала еді және соның ішінде 34 жетім бала еді. Ақтау қаласының маңында, Каспий теңізінің жағалауында орналасқан "Фламинго" балалар лагерінің базасында Сириядан келген әйелдер мен баларды оңалтуға арналған орталық ашылды. Ол жерде Қазақстанға қайта оралғандар отыз күн бойы бейбіт өмірге бейімделді

Репатриант әйелдерге карантиннен кейін де жедел бақылау жасалды. Олармен сұхбат жүргізіліп, мінез-құлықы, іс-әрекеттеріне баға берілді. Психологтар мен теологтардың пікірлері негізінде әрбір әйелдің әлеуметтік және психологиялық портреттері дайындалып, қауіптілік деңгейі анықталды. Осылайша радикалды ұстанымдағы 18 әйел қылмыстық жауапкершілікке тартылып, оқшауланды. Ал Сириядан шығарылған қазақстандық содырларға келсек, 37 ер адамның барлығы елге жеткізілген соң тұтқындалып, террорлық іс-әрекеттері мен терроризмді насихаттағаны үшін сотталды. Оларға 6-14 жыл аралығында түрлі жаза мерзімі тағайындалды