НҰР-СҰЛТАН, 22 маусым – Sputnik. Кремль сайтында Ресей президенті Владимир Путиннің Ұлы Отан соғысы басталуының 80 жылдығына арналған мақаласы жарияланды. Мақала немістің Die Zeit апталық газетінде жарық көрді.
Төменде мақаланың толық мәтіні ұсынылады.
"Өткенге қарамастан ашық болу"
Тура 80 жыл бұрын, 1941 жылдың 22 маусымында нацистер КСРО-ға шабуыл жасады. Кеңес халқы үшін Ұлы Отан соғысы басталды. Он миллиондаған адам қаза болды, елдің экономикалық әлеуеті мен мәдени игілігіне орны толмас нұқсан келді. Біз Отанның тәуелсіздігі мен даңқын қорғап қана қоймай, Еуропа мен әлемді құлдықтан құтқарып қалған Қызыл армия батырлары мен тыл еңбеккерлерінің ерлігін мақтан тұтамыз.
Қазір бәзбіреулер тарихты бұрмалағысы келгеніне қарамастан ақиқат анық – кеңес әскері Германия жеріне кек алу үшін емес, азат ету мақсатында келді. Біз үшін нацизмге қарсы күрескен батырлар мәңгі есте болады. Біз ортақ Жеңісті жақындатуға үлес қосқан антигитлерлік коалиция бойынша одақтастарды, Қарсы тұру қатысушыларын, неміс антифашистерін ерекше алғыспен еске аламыз.
Дәл осы неміс кәсіпкерлері соғыстан кейінгі жылдары біздің елмен кооперациядағы пионерлер болғанын да ерекше атап өткім келеді. 1970 жылы КСРО мен ГФР арасында Еуропаға ұзақмерзімді жеткізу туралы "ғасыр мәмілесіне" қол жеткізілді. Бұл "Солтүстік ағын" секілді түрлі ауқымды жобалардың бастамасы бола алды.
Біз қырғи-қабақ соғыстың аяқталуы Еуропа үшін ортақ жеңіс болады деп үміттендік. Біршама уақыттан кейін Шарль де Гольдің Лиссабоннан Владивостокқа дейінгі бірыңғай континент туралы арманы орындала ма деген ой келді. Сол себепті Ресей ортақ құндылықтар және мүдделермен біріккен Үлкен Еуропаны құру логикасын ұстанып, осы бағытта еуропалықтармен өз қарым-қатынасын дамытуға тырысып келді. Бұл жолда біз де, Еуроодақ та үлкен жұмыс атқарды.
Алайда басқа әдіс басым түсті. Оның негізінде Солтүстікатлантикалық альянсты кеңейту миссиясы жатты. Ол одақ сол шақтағы текетіреске қарсы тұру үшін құрылған болатын. Кеңес басшылығының біріккен Германияны НАТО-ға мүше болуға көндіруінен басталған блоктың шығысқа қарай ығысуы Еуропадағы өзара сенімсіздіктің қарқынды өсуіне негізгі себеп болды. Сол кезде "бұл сендерге қарсы бағытталмағаны", "блок шекарасы сендерге жақындамайтыны" туралы сөз жүзінде берілген уәде тез ұмытылып кетті.
1999 жылдан бері НАТО кеңеюінің тағы бес толқыны жүрді. Ұйымға жаңа 14 мемлекет мүше болды. Олардың қатарында бұрынғы Кеңес Одағының республикалары да бар. Бұл шекарасыз құрлыққа қатысты арманның күл-талқанын шығарды. Осы туралы ГСДП көшбасшысы Эгон Бар 80-шы жылдардың ортасында ескерткен болатын. Ол КСРО мен АҚШ-тың қатысуымен Германия біріккеннен кейін бүкіл еуропалық қауіпсіздік жүйесін түбегейлі өзгертуді ұсынды. Бірақ ол шақта КСРО-да да, АҚШ-та да, Еуропада да ешкім оның айтқандарына құлақ асқысы келмеді.
Қазір барлық еуропалық қауіпсіздік жүйесі үлкен дағдарысқа ұшырады. Шиеленіс артып, қару-жарақтың жаңа жарысының қаупі туып отыр. Біз кооперация ұсынып отырған үлкен мүмкіндіктерді жіберіп алатын түріміз бар. Бұл әсіресе барлығымыздың алдымызда пандемия және оның ауыр әлеуметтік-экономикалық салдары секілді ортақ сын-қатер алдымызда тұрғанда аса маңызды.
Неге бұлай болып отыр? Біз ортақ қандай шешім жасау керекпіз? Тарихтың қандай сабақтары жайлы еске алу керек? Ең алдымен соғыстан кейінгі Үлкен Еуропа тарихы біздің ортақ контингентіміздің өркендеуі мен қауіпсіздігі барлық елдің бірігіп күш салуының арқасында ғана іске асатынын растап отыр. Біз осыны түсіну керекпіз. Ол елдердің қатарында Ресей де бар. Себебі Ресей Еуропадағы ең ірі мемлекеттің бірі. Біз Еуропамен мәдени және тарихи ажырамас байланысымызды жақсы сезініп отырмыз.
Біз әділ жасампаз өзара іс-әрекетке әркез ашықпыз. Мұны Атлантикадан Тынық мұхитына дейінгі ынтымақтастық пен қауіпсіздіктің бірыңғай кеңістігін құру туралы біздің идеямыз растап отыр. Ол идея Еуроодақ пен Еуразиялық экономикалық одақты қоса алғанда түрлі интеграциялық форматты қамтитын еді.
Тағы қайталаймын: Ресей Еуропамен көпмақсатты серіктестік орнатуды қолдайды. Бізде ортақ қызығушылық тудыратын тақырып өте көп. Бұл қауіпсіздік және стратегиялық тұрақтылық, денсаулық сақтау және білім беру, цифрландыру, энергетика, мәдениет, ғылым мен технологиялар, климат пен экологиялық мәселелерді шешу.
Әлем қарқынды дамып келеді және түрлі сын-қатерге тап болуда. Сондықтан біз өткеннің өкпесі мен ренішін, текетіресі мен қақтығысын болашаққа жүк етіп арқалап жүре алмаймыз. Бұл жүк бізге өзекті проблемаларды шешуге кедергі келтіреді. Бізге бұл қателіктерді мойындап, оны түзетуге тырысу керек. Біздің ортақ мақсатымыз – шекара сызығы жоқ континентальдік қауіпсіздікті, тең құқылы ынтымақтастықтың бірыңғай кеңістігін және Еуропа мен әлемнің өркендеуіне бағытталған жалпыға ортақ дамуды қамтамасыз ету.
