Экономиканы саясиландырудың қажеті жоқ: Қырғыз президенті Трамп пен Стармерге үндеу жасады
15:44 21.08.2025 (жаңартылды: 15:45 21.08.2025)
Жазылу
Ол Батыс елдері салған санкцияларды мемлекеттің ішкі ісіне араласу деп бағалады
АСТАНА, 21 тамыз – Sputnik. Қырғызстан президенті Садыр Жапаров Kabar.kg агенттігіне берген сұхбатында АҚШ басшысы Дональд Трамп пен Ұлыбритания премьер-министрі Кир Стармерді экономиканы саясиландырмауға шақырды.
"Біз көпвекторлы саясат жүргізіп жатырмыз, сіздермен де экономикалық салада ынтымақтасамыз. Мысалы, біз жыл сайын Англияның өзіне миллиард долларға алтын сатамыз. Ал бұл жағдайда мұндай қарым-қатынасты әділ деп атауға болмайды", - деді Жапаров.
Қырғызстан басшысы Ұлыбритания үкіметі "Орталық Азия Капитал банкіне" қарсы санкция салғанын еске салды.
"Оған себеп ретінде бұл қаржы институты Батыс елдерінің Ресейге қарсы салған санкциясын айналып өтуге көмектесуі мүмкін екендігі көрсетілген", - деді ол.
Президент Жапаров АҚШ қаңтарда қырғыздың "Керемет банкіне" қарсы санкция салғанын атап өтті.
"Бірақ олар заң бұзушылықтың бірде-бір фактісін көрсете алмады. Олар көрсете де алмайды, өйткені мұндай фактілер жоқ және ешқашан болған емес", - деді Жапаров.
Президент Қырғызстанда 21 банк бар екенін атап өтті.
"Олар санкцияға ұшырамас үшін біз мемлекеттік "Керемет банкі" ғана Ресей рублімен жұмыс істейді деп шештік. Барлық операция мемлекет бақылауында, ал пайда мемлекет бюджетіне түседі. "Капитал банк" та таза кірісін толығымен қазынаға аударады", - деді Жапаров.
Оның айтуынша, АҚШ елшісі Лесли Вигериге "Керемет" және "Капитал" банктеріне аудит жүргізіп, содан кейін қорытындыларды бірлесіп қарап, шешім қабылдау туралы ұсыныс жасалған, бірақ ол бас тартқан.
"Бірақ бірде-бір нақты фактіні келтіре алмады, тек белгілі бір деректер бар деп айтты. Біз бұл деректердің қайдан алынғанын жақсы білеміз. Бұл ақпарат жергілікті үкіметтік емес ұйымдардан және анонимді жалған ақпарат тарататын біздің ішкі қаскөйлерден барып жатыр", - деді президент.
Батыс сол жалған ақпаратқа сүйеніп, Қырғызстанды санкция тізіміне қосқан.
Жапаров елшімен кездесуде рубльмен есеп айырысу міндетін "Капитал банкке" жүктеуге келіскенін еске салды.
"Бұл да 100 пайыз мемлекеттік банк, ол Қаржы министрлігінің бақылауында және ашық есеп береді. Біз мұның себебін егжей-тегжейлі түсіндірдік. Ресейде біздің миллионға жуық мигрантымыз бар, олар осында күн сайын миллиардтаған рубль аударады. Бұл қаражатты айырбастап, халықтың оларға қолжетімділігін қамтамасыз ету керек", - деді президент.
Оның айтуынша, Америка "Керемет банкке" қарсы санкция салғаны сияқты, Англия да "Капитал банкке" санкция салып жатыр.
"Тағы да факті жоқ, тек күмән. Сондықтан менде де күмән пайда болды. Өйткені олар Қырғызстан экономикасының жоғары қарқынмен өсіп жатқанын көріп отыр. Мысалы, біздің ішкі жалпы өніміміз 11,7 пайызға өсті, ТМД елдері арасында алдыңғы қатардамыз", - деп баса айтты ол.
Президент Қырғызстанға қысым көрсетуге оның мол табысқа жетуі себеп болды деген болжам айтты.
"Ұлы державалар басқа елдердің тез дамығанын қаламайды. Олар барлығының өздеріне қарап, тәуелді болғанын қалайды", - деп есептейді Жапаров.
Қырғызстан президенті Ресейге қарсы акцияларға тоқталып, санкциялардан кейін Ресей өз өндірісі мен ауыл шаруашылығын жоғары деңгейге көтергенін атап өтті.
"Бұрын әкелінген өнімдер қазір экспортталады. Газ бен мұнай экспортталып келді, бүгінгі күні экспортталып жатыр. Мысалы, Ресей Жинақ банкіне қарсы санкциялар енгізілгеннен кейін оның 2024 жылы таза жылдық табысы 4,8 пайызға өсіп, 13 миллиард доллардан асты", - деді Жапаров.
Оның айтуынша, белгілі бір салаларда санкциялардың салдары бар, бірақ бұл елдің күйреуін білдірмейді.
"Біз мұның бәрін талдап, көріп отырмыз. Санкция енгізетін батыс елдері де мұны түсініп отыр. Оның үстіне олардың өздері Ресеймен сауда-саттықты жалғастыруда. 2024 жылы Еуропалық Одаққа мүше елдер Ресеймен 141 миллиард долларға сауда жасады", - деді президент.
Оның айтуынша, Еуропа мемлекеттері Ресейден 36 миллиард долларға тауар импорттаған. Ал қырғыз банкіне қарсы санкция салған Ұлыбританияның өзі 2024 жылы Ресеймен 2,2 миллиард долларға сауда жасаған.
"Бұл біздің де Ресеймен өз қажеттілігіміз үшін ынтымақтасуға құқығымыз бар деген сөз, солай емес пе? Жоғарыда айтылғандай, біздің банктер негізінен Ресейде жұмыс істейтін отандастарымыздың ақша аударымдарына қызмет көрсетеді. Бұл да басқалардікі сияқты біздің қажеттілігіміз. Сондықтан талап қоймас бұрын, үлгі көрсету керек", - деп есептейді Жапаров.
Біз ел экономикасын өз күшімізбен дамытып жатырмыз, деді ол. Серіктестік рухына сай келмейтін мұндай қадамдарды мемлекеттің ішкі ісіне араласу деп бағалауға болады.
