Тіркелген фактілер тұрмыстық зорлық-зомбылықтың бір бөлігі ғана – ІІМ
17:12 15.05.2024 (жаңартылды: 17:14 15.05.2024)
© Sputnik / Тимур Батыршин
Жазылу
Дөңгелек үстел барысында сарапшылар экс-министр Қуандық Бишімбаевқа қатысты атышулы сот процесі аясында қабылданған "Әйелдердің құқықтары мен балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету туралы" атышулы заңды талқылады
АСТАНА, 15 мамыр – Sputnik. Sputnik Қазақстан мультимедиалық баспасөз орталығында өткен дөңгелек үстел барысында Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Әкімшілік полиция комитетінің бөлім бастығы Руслан Қаржаспеков тіркелген тұрмыстық зорлық-зомбылық фактілері үлкен көлемнің бір бөлігі ғана екенін мойындады.
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Әкімшілік полиция комитетінің бөлім бастығы Руслан Қаржаспеков
© Sputnik / Санат Имангалиев
"Тұрмыстық зорлық-зомбылық назардан тыс. Себебі, ол жабық есіктің арғы жағында болып жатқан оқиға. Көбі ол туралы құқық сқтау органдарына хабарламайды", - деді ол.
Статистика тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қатысты шағымдар санының 20%-ға азайғанын көрсетеді.
"Бұл біз үшін тұрақты үрдіс, сондай-ақ жалпы қылмыстың азаю үрдісі байқалады", - деді Ішкі істер министрлігінің өкілі.
Ол статистикалық мәліметтерді келтірді. Осы жылдың 4 айында полицияға тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қатысты 28 мың арыз түскен. Ал өткен жылдың сәйкес кезеңінде 35 мың арыз тіркелген.
Жылдық көрсеткіштерді алатын болсақ, өткен жылы 99 мың шағым тіркелсе, арғы жылы мұндай шағым саны 115 мыңға жеткен. Жыл сайын 115 мың әйел қайтыс болады.
Агрессорларға жол жоқ
Оның айтуынша, былтырдан бері әйелін ұрып-соққандарға қатысты әкімшілік қамауға алу шаралары қолға алынған. Оның айтуынша, ең бастысы жанжалды басу. Содан кейін барлық материал сотқа жіберіледі, ол ескерту немесе әкімшілік қамауға алу түрінде шешім шығарады.
"Жалпы, әкімшілік қамауға алулар саны 3 есеге өсті, егер бұрын біз өтініштердің жалпы санының 40 пайызында ғана әкімшілік іс қозғасақ, бүгінде бұл көрсеткіш шамамен 90 пайызды құрап отыр", - дейді Қаржаспеков.
ІІМ өкілі тұтқындаудың басты мақсаты жазалау емес, адам қатесін түсініп, қайтадан қылмыс жасамас үшін тәрбиелеу шарасы екенін түсіндірді.
Сонымен бірге ол тұтқындалғандардың шамамен 12%-ы тұрмыстық зорлық-зомбылықты қайталап жасайтынын мойындады.
Ол қамауға алу санының көбеюін жеке айыптау тәжірибесінің өзгертілуімен, яғни бұрын жәбірленуші күш қолдану фактісін өзі дәлелдеуге, ал сотта айғақтарды, куәларды және сотталушыларды ұсынуға мәжбүр болғанымен байланыстыра түсіндіреді. Қазіргі уақытта барлық іс жария айыптауға жатады. Қазір полицейлер дәлелдерді жинап, тиісті сараптамалар тағайындап, оны толықтай сотқа ұсынады, онда жәбірленуші мен жәбірленушінің әрекеттеріне құқықтық баға беріледі.
Абьюзерлер қалай анықталады?
Өткен жылдың шілде айынан бастап полиция тұрмыстық зорлық-зомбылық фактілерін анықтаудың хабарлама сипатына көшті. Енді мұндай фактілер бойынша жәбірленуші ғана емес, туыстары, тіпті көршілері де шағымдана алады.
"Барлық тұрмысы төмен отбасыларға барып, мұқтаж азаматтарға көмек көрсететін мобильді топтар құрылуда", - деді Қаржаспеков.
Оның айтуынша, бұл шаралар өз жемісін беруде, себебі агрессорлар әрекетін ойлана бастаған. Енді олар әйелге немесе балаға қол көтерсе, жауапқа тартылатынын түсінді.
Оның айтуынша, Ішкі істер министрлігі мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша тұрмыстық зорлық-зомбылықпен күресетін мамандандырылған бөлімшелер құруды жоспарлап отыр.
Абьюзер - ол кім?
Ол мұндай фактілерге білімнің жеткіліксіздігі, жұмыссыздық түріндегі әлеуметтік мәселелер, тұрмыстық келеңсіздіктердің 80 пайызын құрайтын маскүнемдік, сондай-ақ ойынға тәуелділік негізгі себеп екенін айтты.
Адам құқықтары жөніндегі ұлттық орталықтың заңнаманы жетілдіру бөлімінің басшысы Болат Бейісовтың айтуынша, елімізде тиімді заң қабылданды, бірақ ертең бәрі өзгереді деп күтуге болмайды. Өйткені бұл тәрбиелеу маңызды рөл атқаратын қоғамдық қатынастар саласы.
"Дипломатқа қатысты тіркелген жағдай оның этикасын және тәрбиесін көрсетеді. Бұл – балабақшада, мектепте, университетте, армияда, тіпті мемлекеттік басқару жүйесінде де бәріміздің күнделікті атқаратын жұмысымыз", - деді Бейісов.
Абайдан баста
Ол қоғамдағы өзгерістерді Абайдың қара сөздерін негізге ала отырып, дәстүрлі білімге қайта оралудан бастауға шақырды.
"36-шы сөзде ұят болу керектігі туралы жазылған. Біз осыны ұмыттық. Қазір көшеде түкіру ұят емес, мас болып жүру, темекі шегуден ұялмаймыз. Абай әділдік пен адамгершілік туралы айтқан. Әділ адам ешқашан жаман істерге бармайды, егер осы дәстүрлі құндылықтардың барлығы отбасы тәрбиесіне енсе, онда жазаны қатаңдату қажет емес", - деп есептейді Бейісов.
Сонымен бірге, оның пікірінше, Қазақстанда тұрмыстық зорлық-зомбылық бойынша жағдай тым нашар деудің қажеті жоқ. Иә, қоғамдық резонанс тудыратын фактілер бар. Бірақ бәрі – ел де, заң жүйесі де біртіндеп реттеліп келеді.
Қорытындылай келе, жиынға қатысушылар жаңа заң бойынша жазаның қатаңдатылғанын мысалдармен келтірді. Осылайша, қазір кәмелетке толмағандарға зорлық-зомбылық көрсеткен жағдайда тараптардың татуласуы қарастырылмаған. Кәмелетке толмағандарды өз-өзіне қол жұмсауға итермелеу және өз-өзіне қол жұмсауды насихаттағандар үшін бірқатар жаңа стандарт енгізілді. Сонымен қатар ұрып-соғу және денсаулыққа жеңіл зиян келтіру бойынша бірқатар бап бойынша қылмыстық жауапкершілікке тартылады.
