Қазақстан Таяу Шығыстағы жанжалды шешу үшін диалог алаңына айналуы мүмкін
© Sputnik / Санат Имангалиев
Жазылу
АСТАНА, 27 қазан - Sputnik. Түркі мемлекеттері ұйымының ЕАЭО-мен өзара іс-қимылы, сондай-ақ Еуразиядағы, атап айтқанда Таяу Шығыстағы әскери-саяси шиеленістің өсу проблемасын сарапшылар талқылады. Астанада Sputnik Қазақстан мультимедиялық баспасөз орталығының алаңында жұма күні дөңгелек үстел өтті.
"Жаһандық тенденция бұл іс жүзінде қауіпсіздіктің жоқтығы. Біз мұны 2023 жылдың соңындағы жағдайға қарап айта аламыз. Қауіпсіздік қақтығыстардың ескі нүктелерінде ғана емес, сондай-ақ Таяу Шығыс, Үндістан және Пәкістан, Тайвань мен Қытай аймақтарына, яғни қақтығыстың жаңа аймақтарда белең алып жатқанын көріп отырмыз", - дейді Ресей халықтар достығы университеті стратегиялық зерттеулер және болжамдар институтының директоры Дмитрий Егорченков.
Оның айтуынша, әлем енді биполярлы емес және белгілі бір күш орталықтарының айналасында қалыптасатын экономикалық субаймақтарға ыдырайды.
"Таяу Шығыс өртеніп жатыр. Суэц жабылатынын елестетіп көріңіз. Егер Суэц каналы жабылса не болады? Қандай жол қалады? Түркия арқылы. Менің ойымша, американдықтар оны жауып тастайды, олар Түркияның бұл жерде үстемдік етуіне жол бермейді. Мәселе мынада, американдықтар бұл алшақтықты барлық сауда жолдары Еуразия арқылы өтпеуі үшін пайдаланады. Бұл алшақтық Еуразияға тиімсіз", - деп қосты РҒА Әлеуметтік ғылымдар бойынша ғылыми ақпарат институты таяу және посткеңестік Шығыс бөлімінің меңгерушісі, Ресей СІМ Дипломатиялық академиясының профессоры Владимир Аватков.
Круглый стол, посвященный предстоящему X юбилейному саммиту Организации тюркских государств
© Sputnik / Санат Имангалиев
Оның айтуынша, бұған жол бермеу үшін Еуразия ішіндегі елдер бір-бірін естуді үйренуі керек. Негізгі мәселелердің бірі – өзара байланыс орнату.
"Экономикада бәрі жақсы, қауіпсіз жақсарып келеді, бірақ идеялық-құндылық компонентінде, гуманитарлық компонентте өте үлкен "олқылық" бар. Білім беру, мәдени және ғылыми салалардағы ынтымақтастық тұрғысынан өте маңызды проблемалар бар. Әрине, бұл ынтымақтастықты жолға қою керек", - деп есептейді спикер.
Ол болашақта ОТГ мен ЕАЭО арасында қарсыласу қаупі туындауы мүмкін деп санайды.
"Осы интеграция өрістерінің қарсыласу қаупі бар. Бұл маңызды сұрақ, біз ол туралы ашық айтуымыз керек. Өйткені қарама-қайшылық болады. Мұндай алшақтық, ең алдымен, Қазақстанға да, сол жерге кіретін ойыншыларға да тиімсіз. Сондықтан бұл алшақтықты жою жолдарын іздеу керек", - деп қосты Аватков.
Круглый стол, посвященный предстоящему X юбилейному саммиту Организации тюркских государств
© Sputnik / Санат Имангалиев
Спикерлер саммит барысында ОТГ-ға қатысушы елдер тарапынан Таяу Шығыс қақтығысына қатысты жалпы шешім әзірленуі мүмкін деп санайды.
"Түркі мемлекеттері ұйымына қатысушылардың соңғы мәлімдемелері кейбіреулер қақтығысқан екі елдің тек біреуін қабылдауға дайын екенін көрсетеді, бұл алаңдататын жағдай. Дегенмен, бұл мәселе бойынша жалпы шешім қабылдауға болады деп ойлаймын", - деп атап өтті таяу және посткеңестік Шығыс бөлімінің ғылыми қызметкері Василий Останин-Головня.
"Қазақстанның Сирия бойынша Астана форматындағы тамаша оң тәжірибесі бар. Қазақстанда диалог алаңы сияқты ықтимал реттеудің орталығына айналуға әлдеқайда көп негіз бар. Мен мұндай оқиғаның "Астана 2.0" форматында болуы мүмкін екенін жоққа шығармаймын, оны ОТГ саммитінде де атауға болады", - деп есептейді Егорченков.
"Қазақстан - келіссөздер жүргізетін дипломатиялық хаб. Таяу Шығыс мәселелеріне қатысты қазақстандық сыртқы саясаттың көпвекторлығын ескере отырып, бұл бағытта көп мәселені шешуге болады және ол қажет", - деп толықтырды Аватков.
