Фотоаппарат - Sputnik Қазақстан, 1920, 02.02.2022
Фото
Әлем және Қазақстан жаңалықтары - суреттер сөйлейді

"Мамонт даласы" жаһандық жылынуды тоқтатуға қалай көмектеседі – фото

Жазылу
Ғалым Сергей Зимов ширек ғасыр бойы таңғажайып экологиялық эксперимент жүргізіп келеді - соңғы мұз дәуірінің "мамонт даласын" қайта жаңғыртып отыр

Сергей Зимов қазіргі батпақты тундра ландшафттарында плейстоцен дәуірінде, яғни мамонттар, мүйізтұмсықтар және басқа да шөпқоректілердің ондаған түрі өмір сүрген кезге қарағанда өсімдіктер аз өседі деген қорытындыға келді. Ол топырақтың қазіргі нашар жағдайын кезінде аңшылардың шөпқоректілерді қырып тастағанымен байланыстырды. Ал жағдайды өзгерту үшін бұл жерлерге бір жағынан тұяғымен топырақты тығыздайтын, осылайша қар жамылғысын жылу өткізгіштік қасиетінен айырып, екінші жағынан топырақтағы қоректік заттардың айналымын едәуір тездететін жануарлар тобын қайтару қажет.

"Қазіргі Арктиканың суық және құрғақ жағдайында органикалық заттар өте баяу ыдырайды, ал өсу кезінде қолданылатын минералдар ондаған жыл/ғасыр бойы өлі өсімдіктерге жабысып қалады. Жайылымдық экожүйелерде органикалық заттардың ыдырауы бірнеше сағат ішінде жануарлардың асқазанында жүреді, ал азот пен басқа да пайдалы заттардың айналымы біршама жеделдетіледі", - делінген қорық сайтында.

Эксперимент 1996 жылы плейстоцен саябағы құрылған кезде басталды. Оның ауданы – 144 шаршы шақырым. Оның аумағында ірі шөпқоректі жануардың бірнеше түрі бар – бұғы, якут жылқылары, бұлан, дала бизоны, жабайы өгіз секілді 150-ге жуық жануар. Жоба ғылыми гранттар, демеушілік және краудфандинг арқылы, сондай-ақ негізін қалаушы Сергей Зимов және парк директоры Никита Зимовтың жеке қаражаты есебінен қаржыландырылады.

Толығырақ фотодан көріңіз.

© REUTERS / Maxim Shemetov Қорықтың негізін салушы әрі ғылыми жетекшісі 66 жастағы Сергей Зимов Ресейдің Саха Республикасы (Якутия) Черский қаласының маңындағы Плейстоцен саябағында мәңгі тоңның болуын тексеріп тұр. Ғаламдық жылыну мәңгі тоң қабаттарының еруіне әкеледі, парник газдарының көп мөлшерде шығу қаупін төндіреді. Себебі мыңдаған жыл бойы мұз астында жатқан мамонт сүйектерінен бастап өсімдіктерге дейін еріп, ыдырайды. Ғалымдардың айтуынша, қалдықтар Еуропа Одағының өнеркәсіп шығарындыларына тең болуы немесе олардың ішіндегі ыдырайтын органикалық заттардың көптігіне байланысты олардан асып кетуі де әбден мүмкін. "Бұл жер бетіндегі ең суық жерлердің бірі және мұнда мәңгі тоң жоқ", - деді Зимов, Якутияның бұл өңірінде температура орташа әлемдік деңгейден үш есе артық.
Создатель и научный руководитель заказника Сергей Зимов проверяет наличие вечной мерзлоты в Плейстоценовом парке - Sputnik Қазақстан
1/14
Қорықтың негізін салушы әрі ғылыми жетекшісі 66 жастағы Сергей Зимов Ресейдің Саха Республикасы (Якутия) Черский қаласының маңындағы Плейстоцен саябағында мәңгі тоңның болуын тексеріп тұр. Ғаламдық жылыну мәңгі тоң қабаттарының еруіне әкеледі, парник газдарының көп мөлшерде шығу қаупін төндіреді. Себебі мыңдаған жыл бойы мұз астында жатқан мамонт сүйектерінен бастап өсімдіктерге дейін еріп, ыдырайды. Ғалымдардың айтуынша, қалдықтар Еуропа Одағының өнеркәсіп шығарындыларына тең болуы немесе олардың ішіндегі ыдырайтын органикалық заттардың көптігіне байланысты олардан асып кетуі де әбден мүмкін. "Бұл жер бетіндегі ең суық жерлердің бірі және мұнда мәңгі тоң жоқ", - деді Зимов, Якутияның бұл өңірінде температура орташа әлемдік деңгейден үш есе артық.
© REUTERS / Maxim Shemetov Дуван жырасының және Ресейдің Саха Республикасы (Якутия) Черский қаласынан оңтүстік-батысқа қарай орын тепкен Колыма өзенінің көрінісі. Ғалымдар Дуван жырасын Колыма ойпатының жоғарғы плейстоцендік шөгінділерінің бөлімі деп атайды, оны зерттеу жарты ғасырдан астам уақыт бойы жүргізілді. Қалыңдығы 50 метрден асатын мәңгі тоң қабатының кесілуі өсімдіктер мен жануарлар әлемінің үлгілерін, сондай-ақ мұз дәуіріндегі топырақтың минералды құрамын сақтап қалды. Оны зерттеу мұздың жасын анықтауға мүмкіндік берді.
Общий вид Дуванного Яра и реки Колымы к юго-западу от города Черский, Республика Саха (Якутия), Россия - Sputnik Қазақстан
2/14
Дуван жырасының және Ресейдің Саха Республикасы (Якутия) Черский қаласынан оңтүстік-батысқа қарай орын тепкен Колыма өзенінің көрінісі. Ғалымдар Дуван жырасын Колыма ойпатының жоғарғы плейстоцендік шөгінділерінің бөлімі деп атайды, оны зерттеу жарты ғасырдан астам уақыт бойы жүргізілді. Қалыңдығы 50 метрден асатын мәңгі тоң қабатының кесілуі өсімдіктер мен жануарлар әлемінің үлгілерін, сондай-ақ мұз дәуіріндегі топырақтың минералды құрамын сақтап қалды. Оны зерттеу мұздың жасын анықтауға мүмкіндік берді.
© REUTERS / Maxim Shemetov Плейстоцен саябағының қызметкері Ярослав Волошин Ресейдің Саха Республикасы (Якутия) маңындағы Колыма өзенінің жанында салынған дәстүрлі салттық тіректердің қасында жүр. Олар Ресейдің солтүстігінде тұратын көптеген ұлтқа тән.
Сотрудник Плейстоценового парка Ярослав Волошин рядом с группой ритуальных столбов у реки Колымы, Республика Саха (Якутия) - Sputnik Қазақстан
3/14
Плейстоцен саябағының қызметкері Ярослав Волошин Ресейдің Саха Республикасы (Якутия) маңындағы Колыма өзенінің жанында салынған дәстүрлі салттық тіректердің қасында жүр. Олар Ресейдің солтүстігінде тұратын көптеген ұлтқа тән.
© REUTERS / Maxim Shemetov Жылқылар Черский қаласының маңындағы Плейстоцен саябағында жайылып жүр. Ғалым Сергей Зимов Якутияның бір аймағында жылынуды баяулату бойынша идея айтты, ол Плейстоцен саябағына ірі шөпқоректі жануарларды, оның ішінде бизон, түйе және өгіздері алып келуді ұсынды.
Лошади на территории Плейстоценового парка недалеко от города Черский, Республика Саха (Якутия), Россия - Sputnik Қазақстан
4/14
Жылқылар Черский қаласының маңындағы Плейстоцен саябағында жайылып жүр. Ғалым Сергей Зимов Якутияның бір аймағында жылынуды баяулату бойынша идея айтты, ол Плейстоцен саябағына ірі шөпқоректі жануарларды, оның ішінде бизон, түйе және өгіздері алып келуді ұсынды.
© REUTERS / Maxim Shemetov Саха Республикасындағы Черский қаласының сыртындағы батпақты-тундра пейзажы. Сергей Зимовтың пікірінше, сулы-батпақты жерлер жаһандық жылынуға байланысты көбейген.
Тундра в республике Саха (Якутия), Россия - Sputnik Қазақстан
5/14
Саха Республикасындағы Черский қаласының сыртындағы батпақты-тундра пейзажы. Сергей Зимовтың пікірінше, сулы-батпақты жерлер жаһандық жылынуға байланысты көбейген.
© REUTERS / Maxim ShemetovСергей Зимов мұздан ойған үңгірде ғалымдар тапқан материалдарды сақтайды.
Сергей Зимов проверяет материалы, хранящиеся под землей в вечной мерзлоте в плейстоценовом парке в Якутии - Sputnik Қазақстан
6/14
Сергей Зимов мұздан ойған үңгірде ғалымдар тапқан материалдарды сақтайды.
© REUTERS / Maxim ShemetovСаха Республикасындағы (Якутия) Черский қаласының маңында орналасқан кеңестік спутниктік телевизия станциясы.
Бывшая советская телевизионная станция, которая сейчас используется Северо-восточной научной станцией - Sputnik Қазақстан
7/14
Саха Республикасындағы (Якутия) Черский қаласының маңында орналасқан кеңестік спутниктік телевизия станциясы.
© REUTERS / Maxim ShemetovҒалым Николай Башарин Якутскідегі Мельников атындағы институттың мәңгі тоң жерасты зертханасында алып бұқаның бас сүйегін ұстап тұр. Зертхана жер деңгейінен 15 метр тереңдікте салынған. Мұнда орташа температура -5...-8 градус шамасында болады.
Ученый Николай Башарин держит череп быка в подземной лаборатории вечной мерзлоты Института мерзлотоведения им. Мельникова в Якутске - Sputnik Қазақстан
8/14
Ғалым Николай Башарин Якутскідегі Мельников атындағы институттың мәңгі тоң жерасты зертханасында алып бұқаның бас сүйегін ұстап тұр. Зертхана жер деңгейінен 15 метр тереңдікте салынған. Мұнда орташа температура -5...-8 градус шамасында болады.
© REUTERS / Maxim ShemetovКолыма өзеніндегі Дуван жырасы
Дуванный Яр и река Колыма в Якутии - Sputnik Қазақстан
9/14
Колыма өзеніндегі Дуван жырасы
© REUTERS / Maxim ShemetovСергей Зимовтың ұлы Никита Плейстоцен саябағын басқарады. Ол мұз болып қатқан жыраның түбіндегі мыңдаған жыл бойы сақталған мұз дәуірінің флорасы мен фаунасының үлгілері жаһандық жылынудың салдарынан жоғалуы мүмкін екенін айтты. Плейстоцен саябағының эксперименті мәңгі тоңның тұрақтылығын сақтауға және сәйкесінше планетадағы климатты қалпына келтіруге көмектесетін "мұзды" жайылымдарды жандандыру мүмкіндігін көрсетуге арналған.
Никита Зимов, директор плейстоценового парка, идет по берегу реки Колымы в Дуванном Яру, Якутия - Sputnik Қазақстан
10/14
Сергей Зимовтың ұлы Никита Плейстоцен саябағын басқарады. Ол мұз болып қатқан жыраның түбіндегі мыңдаған жыл бойы сақталған мұз дәуірінің флорасы мен фаунасының үлгілері жаһандық жылынудың салдарынан жоғалуы мүмкін екенін айтты. Плейстоцен саябағының эксперименті мәңгі тоңның тұрақтылығын сақтауға және сәйкесінше планетадағы климатты қалпына келтіруге көмектесетін "мұзды" жайылымдарды жандандыру мүмкіндігін көрсетуге арналған.
© REUTERS / Maxim ShemetovКолымадағы Дуван жырасының зерттеушілері мұндай сүйектерді жарты ғасырдан астам уақыт бойы тауып, зертеп жүр. Бұл мұз дәуірінде осы аймақта өмір сүрген жануарлардың сүйектері.
Кость на берегу реки Колымы в Дуванном Яре к юго-западу от города Черский в Республике Саха, Россия - Sputnik Қазақстан
11/14
Колымадағы Дуван жырасының зерттеушілері мұндай сүйектерді жарты ғасырдан астам уақыт бойы тауып, зертеп жүр. Бұл мұз дәуірінде осы аймақта өмір сүрген жануарлардың сүйектері.
© REUTERS / Maxim ShemetovЖүк көлігі Колыма жолымен Чурапча ауылының жанындағы мәңгі тоңның еруінен бүлінген аумақ арқылы өтіп бара жатыр.
Грузовик проезжает по федеральной трассе Колыма через деформированную от таяния вечной мерзлоты территории у поселка Чурапча в Республике Саха, Россия - Sputnik Қазақстан
12/14
Жүк көлігі Колыма жолымен Чурапча ауылының жанындағы мәңгі тоңның еруінен бүлінген аумақ арқылы өтіп бара жатыр.
© REUTERS / Maxim ShemetovПлейстоцен саябағының негізін қалаушы Сергей Зимов қорық жануарларының бірі – түйені суретке түсіруге тырысып жатыр.
66-летний Сергей Зимов, ученый, работающий на Северо-восточной научной станции России, пытается сфотографировать верблюда в плейстоценовом парке недалеко от города Черский, Республика Саха, Россия - Sputnik Қазақстан
13/14
Плейстоцен саябағының негізін қалаушы Сергей Зимов қорық жануарларының бірі – түйені суретке түсіруге тырысып жатыр.
© REUTERS / Maxim ShemetovЗимовтың пікірінше, COVID-19 пандемиясы мәңгі тоңның еруі парник газын шығаратынын көрсетті. Пандемия кезінде зауыттар жаһандық жылынудың баяулауына әкелген белсенділікті төмендеткенімен, атмосферадағы метан мен көмірқышқыл газының концентрациясы тез өсіп жатыр. "Метан атмосферада ешқашан қазіргідей жылдамдықпен өскен емес...", - деді ол.
66-летний Сергей Зимов, ученый, работающий на Северо-восточной научной станции России, держит ледяной кристалл в подземной зоне, где хранятся образцы материалов в вечной мерзлоте в Плейстоценовом парке за пределами города Черский, Республика Саха, Россия - Sputnik Қазақстан
14/14
Зимовтың пікірінше, COVID-19 пандемиясы мәңгі тоңның еруі парник газын шығаратынын көрсетті. Пандемия кезінде зауыттар жаһандық жылынудың баяулауына әкелген белсенділікті төмендеткенімен, атмосферадағы метан мен көмірқышқыл газының концентрациясы тез өсіп жатыр. "Метан атмосферада ешқашан қазіргідей жылдамдықпен өскен емес...", - деді ол.
Жаңалықтар
0