Алматы тарихынан сыр шертетін көне ғимараттар – фото

Абай атындағы қазақ мемлекеттік академиялық опера және балет театры – Қазақстанда тұңғыш ашылған кәсіби музыкалық театр. 1933 жылы Бүкілодақтық байқауда жұмысы мәскеулік сәулетші Н.А.Кругловтың жобасы бойынша театрдың ғимаратының құрылысы 1936 жылы басталып, 1941 жылы аяқталды. 1941 жылы 7 қарашада театр өз ғимаратында жұмысын бастады. Осы жылы театр академиялық мәртебесін алып, 1945 жылы Абай есімі берілді. Театр 793 көрерменге лайықталған.

Алматының айтулы орындарының бірі – Медеу спорт кешені. Ол қаладан 18 шақырым жерде Кіші Алматы шатқалында 1691,2 м биіктікте орналасқан.

Бұл жер табиғи мұз айдыны ретінде 1952 жылы пайдаланыла бастаған. Ал Медеу спорт кешені ретінде 1972 жылы тұрғызылды.

Медеу 10 500 шаршы метрді алып жатыр, бір уақытта 10 мыңнан астам адам сыяды.

"Қазақстан" қонақ үйі 1975-1977 жылдары салынған.

Ғимарат сәулет ескерткіші ретінде танылып, 1979 жылы республикалық маңызы бар ғимарат қатарына енгізілді.

Қонақ үй 26 қабаттан тұрады, биіктігі 102 метр. 1977 жылдан 2008 жылға дейін қонақ үй Алматы қаласының ең биік ғимараты болды.

Ықылас атындағы халық музыкалық аспаптар музейінің ғимараты 1908 жылы белгілі сәулетші А.П. Зенковтың жобасы бойынша салынған.

Бұл ғимарат кезінде офицерлер жеке құрамының клубы, Жетісудың I ауылшаруашылық және өндірістік көрмесінің көрме павильоны, пошта-телеграф кеңсесі, "Красная звезда" кинотеатры, офицерлердің жиналыс үйі, аймақтық офицерлер үйі, Орта Азия әскери округі офицерлер үйі қызметін атқарып келді.

Вознесенск кафедралы шіркеуі Алматы қаласы 28 гвардиялы-панфиловшылар саябағы ішінде орналасқан. Іргесі 1904 жылы Верный қаласының 50 жылдығына орай қаланған. Құрылысы 1907 жылы 30 шілдеде аяқталғаннан кейін, 1927 жылға дейін діни мекеме ретінде пайдаланылады.

1929-1995 жылдары шіркеу мұражай ретінде қолданылады. 1995 жылы орыс православие шіркеуі ретінде қайтадан қайтарылды. 1997 жылы қалпына келтіру жұмыстары жүргізілді. Республикалық маңызы бар Қазақстанның тарих және мәдениет ескерткіштерінің құрамына енген.

Көктөбе – Алматы қаласының оңтүстік-шығысында орналасқан төбе. Абсолют биіктігі 1070 метр, салыстырмалы биіктігі 370 метр. Көктөбеде биіктігі 372 метр телевизиялық мұнара, қала тұрғындарының демалыс аймақтары орналасқан.

Телевизиялық мұнара 1975 жылдан 1983 жылға дейінгі аралықта салынған. Пайдалануға 1984 жылы берілді.

Қазақ мемлекеттік циркі 1970 жылы ұйымдастырылды. Цирктің жеке ғимараты 1972 жылдан бері бар.

Қазақ мемлекеттік циркі маңындағы фонтан

ҚБТУ ғимараты 1938 жылы салына бастады, алайда соғыс жылдары құрылысы тоқтатылды. Ол тек 1951 жылы қайта басталды, 1957 жылы құрылыс аяқталды. Бұл жер ҚазКСР Жоғарғы кеңесінің Үкімет үйі болды.

Бұл ғимаратта 1991 жылы Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігі туралы заң қабылданды. 1997 жылдан 2001 жылға дейін ғимарат Алматы облысы әкімінің резиденциясы ретінде қызмет етті.

Мұхтар Әуезов атындағы қазақ ұлттық драма театры Абай даңғылының бойында орналасқан. 1928-1963 жылдары қазақ драма театрының өз ғимараты болмады, содан кейін ол қазіргі жас көрермендер театрының ғимаратында орналасты. 1981 жылы шығармашылық ұжым 800 және 250 орындық екі залдан тұратын жаңа ғимаратқа көшті.

"Қызыл таң" дүкенін әрбір алматылық біледі. Бастапқыда бұл ғимарат көпес Исхак Ғабдулвалиевке тиесілі болды. Бір нұсқа бойынша үй 1896 жылы, бір болжам бойынша 1912 жылы салынған. Қалай болғанда да, ғимарат өте қызықты көрінеді және бүгінгі күнге дейін сақталған. 1982 жылдан бастап бұл үй республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші болып бекітілді.

Көк базар – әрбір алматылыққа белгілі жер. Көк базар орнында сауда нүктелері 1868 жылдан бері болған. 1875 жылы сол маңға сәулетші Ян Козелл-Поклевскийдің жобасы бойынша "Керуен сарай" ("Гостиный двор") салынды. Ол жерде екі үлкен павильон болған. Құрылыстың тапсырыс берушісі – сол кездегі қаланың беделді адамдарының бірі семейлік көпес Садық Рафиков. 1887 жылы қалада жойқын жер сілкінісі болып, ол ғимараттан ештеңе қалмады. 1927 жылы "Керуен сарай" қайта салынды, оны "Орталық колхоз базары" деп атады. Алайда жергілікті халық бұл жерді "Көк базар" деп атап кеткен. 70-ші жылдары ағаш базар бұзылды. Оның орнында 1975 жылы кеңестік конструктивизм стилінде жабық ғимарат пайда болды. Жобаның бас сәулетшісі Марк Павлов болды.

Балуан Шолақ атындағы спорт сарайы 1967 жылы салынған. Сәулетшісі – Владимир Кацев. 2010 жылы қайта жөндеуден өтті.

Республика сарайы ғимараты Алматы қаласының Абай мен Достық даңғылдарының қиылысында орналасқан. Ғимарат алдында Абай алаңы бар, мұнда 1960 Абай ескерткіші орнатылды.

Ғимарат 1970 жылы Лениннің 100 жылдығы қарсаңында ашылған. 1991 жылы 10 желтоқсанда Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың қызметіне кірісуіне байланысты ұлықтау рәсімі осында өткен. Дәл осы жылы ғимарат "Республика сарайы" деп өзгертілді.

Қоғам қайраткері, ақын, ғалым Ахмет Байтұрсынов тұрған үй де қаладағы ескі нысандар қатарына кіреді. Бұл үйде Ахмет Байтұрсынов 1933-1937 жылдары тұрған.

Байтұрсыновтың туғанына 125 жыл толуына орай 1998 жылы мұражай-үйі күрделі жөндеуден өтті.

Никольск шіркеуі Алматы қаласында 1908 жылы салынған. Христиандық діни ғимараттың басшысы Александр Скальский 1936 жылы тұтқындалып, жер аударылды. Содан кейін шіркеу қызметі тоқтап, ғимарат музейге айналған.

1945 жылы шілдеде Никольск шіркеуі христиандарға қайтарылды.

Алматыға алғашқы пойыз 1929 жылдың 19 шілдесінде келді. Уақытша вокзал қаладан 9-10 шақырым жерде орналасты. 1930 жылы Түркістан-Сібір теміржолы бойынша қозғалыс ашылды, ол Алматыны Мәскеумен байланыстырды. Вокзал жобасы 1974 жылы құрылды. Вокзал ғимараты 1976 жылы аяқталды, тәулігіне 6,6 мың жолаушыға қызмет көрсетуге қауқарлы болды.

Алматы-2 вокзалы орналасқан жерде бұрын зират болған. Қазіргі Абылайхан көшесі бір кездері Старокладбищенская деп аталды. 1921 жылы зират жойылды. Вокзал 1931-1939 жылдары салынды. Мұны Мұхамеджан Тынышпаев ұсынған.

Алматы әуежайы 1935 жылы құрылған. Бұл орталық стадион аймағында орналасқан шағын аэродром болды. Әуежайдың жаңа ғимараты Алматы-Мәскеу бағыты бойынша тұрақты ұшулар басталғаннан кейін қаланың солтүстік-шығыс бөлігінде қайта салынды. 1973 жылы салынған ғимарат 1999 жылға дейін жұмыс істеді. Әуежайдың ескі аэровокзалының ғимараты 1999 жылы 9 шілдеден 10 шілдеге қараған түні жанып кетті. Өрт аумағы 6,12 мың шаршы метрді құрады.

Қазақстан іргелі ғылым орталығы 1946 жылы 1 маусымда КСРО Ғылым академиясының Қазақ филиалы негізінде қаланды. Ғылым академиясының тұңғыш президенті болып көрнекті қоғам және мемлекет қайраткері Қаныш Сәтпаев сайланды.

1934 жылдың 24 қыркүйегінде Алматы облыстық ұйғыр музыкалық драма театры ашылды. 1941-1961 жылдары театр Алматы облысы Шелек ауылында жұмыс істеді. 1961 жылы театр Алматыға көшірілді. Алғашында Пушкин көшесінде орналасты. 1969 жылы қазіргі Наурызбай батыр көшесіне ауыстырылды, қазірге дейін осы жерде жұмыс істеп тұр.

Ғимарат құрылысы 1980 жылдары басталған. 1991 жылдан 1994 жылға дейін Қазақстан президенті Н.Ә. Назарбаевтың резиденциясы болды. Қазіргі уақытта ғимаратта Алматы қаласының әкімдігі орналасқан.