Соңғы бірнеше күн бойы бүкіл әлем Ресейдің сыртқы істер министрі Сергей Лавровтың сенсациялық мәлімдемесін қызу талқылап жатыр. Ресей СІМ басшысынан Еуроодақпен қарым-қатынас аяқталу ықтималдығы туралы сұрағанда, ол: "Біз бұған дайын екенімізді басшылыққа алып отырмыз. Егер осы жолы да біздің экономикамызға нұқсан келтіретін санкциялар салынатын болса, онда – иә, әбден мүмкін" деп ескертті, деп жазады РИА Новости.
"Бейбітшілікті қаласаң, соғысқа дайындал", – деді Лавров.
Сонымен, Ресей Федерациясы мен Еуроодақ келісімге келе алуы мүмкін бе, жоқ па?
Ресейдің Еуроодақпен қарым-қатынасты бұзуға дайын болуы – бұл халықаралық аренадағы сенсациялық жаңалық. Әрине бірнеше күннен кейін Финляндия СІМ басшысы Пекко Хаавистомен келіссөздер жүргізудің қорытындысы бойынша Лавров бұл мәселені тағы нақтылады:
"Біз проблемаларды талқылауға дайынбыз. Бұл Ресейдің мүдделеріне қатысты болған жағдайда, біз климаттың өзгеруі, қоршаған орта бойынша да өзара әрекеттестікке дайынбыз. Бірақ бұл қарым-қатынасты бұзып отырған Брюссель", – деді.
Сондай-ақ, Лавров ЕО шет мемлекеттер ісі және қауіпсіздік саясаты жөніндегі өкілі Жозеп Боррель Мәскеуден қайтқан соң, бірқатар жағымсыз мәлімдемелер жасағанын еске салды.
Боррельдің айтуынша, Ресей үмітті ақтамады, ол заманауи демократия үлгісіне айнала алмады және Еуропадан қарқынды түрде алыстап бара жатыр.
Шындығында, Лавров айтқандай, бәрі керісінше: Брюссель серіктестік пен ынтымақтастық келісімі негізінде болған барлық тетіктерді жүйелі түрде жойды. Оның ішінде жылына екі рет өтетін саммиттер, Ресей үкіметінің еурокомиссарлармен және Еурокомиссия төрағасымен жыл сайынғы кездесулері, төрт ортақ кеңістікті қалыптастыру бойынша жобалар, 20-дан астам секторалды диалогтар, сыртқы істер министрі мен Еуроодақтың жоғары өкілінің қатысуымен өтетін серіктестік және ынтымақтастық кеңесінің жыл сайынғы отырыстары бар.
Жалпы екі арада мұндай шиеленіс бар кезде диалогты жүргізбеген дұрыс секілді. Енді Ресей Еуроодақты келісімге келуге жарамсыз серіктес ретінде қарастыратынын ресми түрде мәлімдеді.
Негізінен Еуроодақпен арада бір мәмілеге қол жеткенімен, ЕО сол міндеттемелерді орындауға кепілдік болмайтынына бірнеше рет көз жетті. Ол келіссөздерді қағаз бетіне түсіріп, қол қойылған болса да, еурошенеуніктер оны орындайтыны екіталай.
Мұның дәлелі ретінде 2014 жылдың 21 ақпанында Еуромайданның көшбасшыларымен "Украинадағы саяси дағдарысты реттеу туралы келісімге" қол қойған Украинаның экс-президенті Виктор Янукович басынан өткізген жағдайды айтуға болады.
Екіжақты қарым-қатысқа қатысты бұл мәселеде көңіл аударуға тұрарлық тағы бір жайт бар. Ресей СІМ басшысы өз мәлімдемесінде Еуроодақпен қарым-қатынасты үзу туралы айтқанмен, ол бұл сөзімен Еуропаны меңзеген жоқ. Яғни бұл тұста мемлекеттердің "үстінен қарайтын" еуропалық бюрократия мен Еуропаның жекелеген елдері сөз болып отыр.
Сондықтан, Ресей сенімнен шыққан және қысым көрсетуден көз ашпай келе жатқан Еуроодақпен бұдан былай байланыспағанымен, Еуропа елдерінің үкіметімен қарым-қатынасты жандандырмаса, бұзбасы анық. Санкциялар енгізілген күннің өзінде Еуропаның жекелеген елдерімен байланыс ешқашан үзілген емес.
Ал Брюссел шенеуніктері өз жалақыларын дәл осы мемлекеттердің салықтары есебінен алып жатқанына қысылатын емес.
Бір кездері америкалық дипломат Генри Киссинджер "Еуропамен сөйлесу үшін кімге қоңырау соғуым керек?" деген қызықты, бірақ түсінген адамға астары терең сауал қойған еді. Себебі, Киссинджер АҚШ үшін маңызды кез-келген мәселені жалпыеуропалық деңгейде шешу мүмкін емес екенін меңзеді. Лондонмен, Берлинмен немесе Парижбен жеке-жеке сөйлесу керек болды.
Біршама жыл өтті. Бірақ түбегейлі өзгерген ештеңе жоқ. Лондон "халықтар отбасынан" шығып кетсе, Берлин мен Париж Еуроодақтың "асыраушысы" рөлінен шаршаған сыңай танытып жүр. Дәл осы жағдайда Ресей де Еуроодақ институттарымен және оның бюрократтарымен байланыс орнату еш нәтиже бермейтінін бүкіл әлемге жария етті. Есесіне, Германия немесе Франциямен жеке келіссөздер жүргізу әлдеқайда табысты болады. Себебі, бірыңғай Еуропа ешбір елдің үмітін ақтамады.
