Мұнай соғысында кім жеңіске жетуі мүмкін?

Мұнайдың теріс бағалары туралы бұрын-соңды болмаған жағдай мұнай нарығының болашағынан хабар бермейді, деп жазады РИА Новости сарапшысы Иван Данилов.

Бірақ бұл мұнай нарығындағы ОПЕК-ке мүше елдермен ынтымақтастықта болғысы келмеген америкалық тақтатас компанияларының амбициясын қалай реттейтінін көрсетеді.

Мұнай бағасының "теріс аймақта" болуы және оның салдары неғұрлым ауыр болуы мүмкін екендігі туралы банк сарапшылары (АҚШ пен Еуропаның жетекші банктерінің сарапшыларын қосқанда) бір ай бұрын ескерткен. Сонымен қатар, бұқаралық ақпарат құралдарында Сауд Арабиясы, Ресей және ОПЕК + мәмілесінің басқа қатысушылары мамыр айында жүргізетін теңдессіз өндіріс көлемінің қысқаруы мұнай бағасын қысқа мерзімді перспективада түзету үшін жеткіліксіз болатыны айтылды. Оған қоса бұл тақырып коронавирус жағдайында тұрақтанатыны туралы белсенді түрде талқыланып, бұған америкалық мұнай секторының әрекеті қажет етілетіні де мәлімделді.

Шындығында, америкалық шенеуніктер арасында да (мысалы, Техастағы мұнай саласын реттеу комиссиясының мүшелері), тақтатас компанияларының жетекшілері мен иелерінің арасында да, АҚШ-тың өндірісін қысқартуды ресми немесе бейресми түрде ұйымдастыруды ұсынған ортақ пікірді қолдаушылар болғанын атап өткен жөн. Мұндай пікір, әрине ОПЕК + мәмілесі мақұлданған соң Саудия мен Ресейдің мұнай компаниялары АҚШ-тың әлсіздігін пайдаланбайтындығына сендіру үшін күмән сейілту мақсатында жасалды.

Алайда, парасаттылық пен байсалдылықты жақтаушылар азшылықта болды және АҚШ энергетика министрі G20 "виртуалды саммитінде" АҚШ-тағы мұнай өндіру деңгейі нарықты реттейтінін мәлімдеді. Ал 2020 жылдың соңына қарай, болжамды модельдің дұрыстығына байланысты "ерікті–мәжбүрлі" өндіру күніне екі-үш миллион баррельге түседі. Мұндай қысқарту америкалық мұнай өндірушілердің шамамен төрттен бір бөлігін нарықтан кетуге мәжбүр етуі мүмкін.

G20 саммитіндегі АҚШ энергетика министрінің құрғақ мәлімдемесінде ең маңыздысы – бұл сандар емес (2020 жылдың соңына дейін АҚШ өндірісінің қанша қысқартатынын анықтау мүмкіндігі мүлдем жоқ, ол мүмкін де емес), бірақ өндірісті реттеудің қандай тетіктері болжанып отырғаны айтылды. Мәселенің бір ұшы мынада еді: Сауд Арабиясы мен Ресей мұнайшыларының және шенеуніктерінің "АҚШ-тың ОПЕК-ті жеңетінін" жариялаған көптеген жалған сарапшылардан айырмашылығы, мәжбүрлеп қысқартудың "нарықтық" тетігі қандай болатынын жақсы білді.

Америкалық Goldman Sachs банкінің сарапшысы Дамьен Курвалэн бірнеше апта бұрын, соның ішінде АҚШ-тағы жағымсыз мұнай бағасының болжамын алдын-ала білді және болған жағдайды былай түсіндіреді (ZeroHedge-ден үзінді): "Чикаго тауар биржасында WTI маркалы мұнайға фьючерстік келісімшарт жасау мерзімі 21 сәуірде аяқталады. Ұзақ ұстанымға ие кез-келген ұстаушы (келісімшартты осы күнге дейін жаппаған мұнай сатып алушы, яғни оны нарықта сатпайды – ред.), мамыр айында Кушингге шикі мұнайды жеткізуді қабылдауға міндетті болады (арнайы мақсаттағы құбыр арқылы қоймаға жеткізу немесе "ішкі қоймаларға аудару" арқылы тарату).

Демек, мамыр айының WTI келісімшартын жасаған инвестор бұл позицияны (кез келген бағамен) 21 сәуірге дейін сатуға мәжбүр болады. Кептелісті болдырмау үшін Кушингтегі қоймадан баррель үшін орын іздеу қажет, ал ол сол уақытта толық толтырылуы мүмкін (өйткені, өткен жұмада 77 пайызға толды, бұл мамыр айының бірінші аптасында сақтау орны жетіспейтіндігін білдіреді).

Жергілікті логистикалық және қойма апаттарының мұндай салдары тақтатас өнеркәсібінің "бәріне жетуге" деген ұмтылысынан туындады. Тек, сәуір айының аяғы мен мамыр айының басындағы ​​мұнай бағасының ғана емес, сонымен қатар маусым мен шілдеде жеткізілетін мұнай бағасының да құлдырауы болды. Көптеген америкалық компаниялардың мұнай сатып алушыларға жеткізіп беру бағасы осы фьючерстік келісіммен байланысты екенін ескерсек, тіпті Кушингке мұнай мүлдем жеткізілмесе де, америкалық өндірушілердің едәуір бөлігі күрделі проблемаларға тап болады.

Сонымен қатар дәл қазір жағымсыз бағамен ғана емес, алдағы екі айда бағаның күрт түсіп кетуінен бөлек, оны сақтауға орын табылмауы мүмкін. Әлемнің басқа бөліктерінде де осыған ұқсас проблемалар пайда болады, бірақ АҚШ-тағы мұнай өндірушілер өзгелерге қарағанда өз амбицияларынан қатты зардап шегеді.

Мұнай соғысын кім және қалай жеңеді деген сұраққа қайта оралсақ, бұл ретте Канада Корольдік банкі мен Канаданың Financial Post басылымының журналистері қорытындылаған Rystad Energy консалтингтік компаниясының көңілсіз есептерін атап өтуге болады:

"Кім жеңіп жатыр? Солтүстік Америкада мәжбүрлеп қысқартылған мұнай өндірісі ОПЕК елдеріне қарағанда бес есе көп болуы мүмкін... Солтүстік Американың мұнай өндірушілері құлдырайды, өйткені мұнай тасқыны төмен бағаны ұзақ уақыт ұстап тұрады деп күтілуде. RBC Capital Markets АҚШ тақтатас мұнайының өндірісі тәулігіне 1,5 миллион баррельге төмендейді деп болжайды... Керісінше, ОПЕК өндірушілерінің ішінде тек Ирак тәулігіне 300 000 баррелді одан әрі төмендетуге мәжбүр болады, ал Венесуэла – 275 тәулігіне 000 баррель.

Нарықты бөлісу соғысында ресейліктер мен саудиялықтар жеңіске жетіп жатқан сияқты, бірақ бұл олар үшін қымбат. Өйткені, ОПЕК елдерінің көпшілігі мұнайдың жоғары бағасына қатты тәуелді... Жалпы алғанда, Солтүстік Америкада өндіру 2,64 миллион баррельге түсуі мүмкін, ал RBC мен Rystad-тан алынған мәліметтерге сәйкес, ОПЕК-тің көлемі тәулігіне шамамен 575 000 баррельді құрайды".

Дональд Трамп тақтатас өндірісі компанияларына қандай да бір жолмен көмектесуге уәде берді, бірақ ол бұған дейін ол туралы айтқан болатын. Ал АҚШ конгресіндегі саяси қарсыластары оған мұндай мүмкіндік бермеді. Олардың кейбіреулері ашық түрде пікір білдіріп, мұнайшылардың жаппай жұмыстан шығарылуына және мұнай бағасының құлдырауына қуанады.

Алдағы айлардың мұнай нарығындағы бағаны болжау мүмкін емес, бірақ эпидемия бәрібір аяқталады, бұл сұраныстың қалпына келуіне және бағаның өсуіне әкеледі. Алайда, батыс дереккөздері дәл осыған дейін АҚШ пен Канададағы мұнай өндірушілердің едәуір бөлігі өмір сүре алмайтынын дәлелдейді.