АСТАНА, 24 қараша – Sputnik. Елорда ғимараттарының қасбетін көмкерген алуан түрлі маңдайша жазулар – оларсыз қаланы елестету мүмкін емес. Бүкіл жазуларды алып тастасаң, жаңа елорда жалаңаштанып қалғандай болатын шығар. Бүгін де Астана "сәнқой қыз" сияқты келбетін өзгертіп, латын әріптерімен жаңарып шыға келді.
Жеті жылдан соң Астананы мүлдем танымай қаларсыз – қазақ тіліндегі "ә, ғ, қ, ң, ө, ұ, ү " ұшты-күйлі жоқ болады. Оларды латын әріптері алмастырмақ, жаңа жазу "ескі әріптесін" қазірден ығыстырып жатыр.
Sputnik Қазақстанның фотографы елордамызды бір аралап, латын әліпбиінде жазылған маңдайша жазуларға зер салып қарап шықты. Арасында қате жазылғандары да бар көрінеді.
"Қалай жазсам да, өзім білем" – маңдайша жазулардағы қателіктер
Қазақстанда латын әліпбиінің бастапқы екі нұсқасы жұртшылықтың жүрегін жаулап ала алмады. Әуелі қосарлы әріп – диграфтары бар әліпбиіді жерден алып жерге салса, кейін апострофы бар жазуды халық күлкіге айналдырды.
Елордалық жиһаз дүкені маңдайшаға екі түрлі нұсқада жазу жазып қойыпты. Сонда да қателікке бой алдырған, өйткені әліпбидің соңғы нұсқасында әріп үстінде сызықша бар емес пе!
Ал Бұқар жырау көшесінің атауын тіпті үш үлгі бойынша жазып тастаған. Солға бұрылсаңыз – Buqar Jyrau көшесі, оң жақта — Buhar Jyray, ал сізді Buqar jyraɣ́ көшесіндегі үйге қонаққа шақырған болуы әбден мүмкін.
Катастрофа-апострофтар елордалық туристік фирмаға да жарасып тұр, содан болар ескіріп үлгерген латын әліпбиіндегі жазуды ауыстыруға асықпайтын сияқты. Алда тағы құбылып шыға келе ме, кім білсін.
Мұндай қателік үшін елордалық мектепте екі қоймасы анық. Дегенмен оқу ісі бойынша мектеп орынбасарының тақтайшасын ауыстырған абзал.
"Сәбіз" деген көздің жауын алатын жазу латын әліпбиінің бұрынғы нұсқасына байланысты елді шулатқан әзілді еске салады. Бұл әліпбиді өзгертпегенде, сәбіз деген сөз "saebiz" болып жазылатынын жұрт ұмыта қоймаған шығар. Тапқыр елордалықтар хайпты құр жібермей, іске асырып үлгеріпті.
Ал кейбіреулер тіпті басын қатырмайды. Орыс сөздерін ағылшын әріптерімен жазып қойыпты – "болмасаң да, ұқсап бақ" дегеннің кебі ме?
Әлі көз үйренбеген латын әліпбиі
Елордалық маңдайша жазуларды оқып, тіліңізді жаттықтырыңыз. Бүкіл сөзді бір дегенде дұрыс оқып шықсаңыз, тілге жүйрікпен деп мақтанып қойсаңыз болады.
Баз біреулер "ashana" деген қарапайым сөзге де мүдіріп жатады, себебі ағылшын тілінде "sh" диграфы "ш" дыбысын береді, содан болса керек "асхана" деп емес "ашана" деп оқитындар кезігеді.
Президенттің латын әліпбиіне көшу туралы тапсырмасын ресми орындар да жапа-тармағай орындап жатыр. Бейбітшілік және келісім сарайы, мемлекеттік басқару академиясы және жегілікті өрт қызметі маңдайша жазуларын ауыстырып, латын әліпбиінде жазып қойды.
Алдағы өзгерістерге Астана қауырыт дайындалып жатыр, кемшіліксіз де болмасы анық. Ал әзірге бас қаламыздың осы келбетін мәңгі жадымызда сақтауға тырысайық.
