Бұл жөнінде Қарулы күштердің бас штабы дайындаған "Ядролық тежеу саласындағы Ресей Федерациясы мемлекеттік саясатының негіздері туралы" атты мақалада айтылған. Ал материал "Красная звезда" газетінде жарияланды.
"Скиф" тереңдікке негізделген континентаралық баллистикалық зымырандарын (КБЗ) жаппай іске қосу осы тектес жауаптардың бір нұсқасы болуы әбден ықтимал. "Скифтің" орналасу нүктелері және саны, соққы жасау қуаты, ұшу траекториясы санаулы мамандарға ғана мәлім екенін ұмытпау керек.
Жай ғана теория тұрғысынан қарастырсақ, қарсылас әскери патрульдеу аумағында 955 жобасының "Ярс" стратегиялық мақсаттағы зымырандық суасты крейсерлерінің ізіне түсіп, оларға соққы жасауы, "Авангард" жеке бағыттаудың гипердыбысты маневрлеуші блоктары бар "Ярс" атты 150 зымырандық кешендеріне алдын алу соққыларын жасауы, ресейлік бомбалаушы зымыран тасымалдағыштарға қандай да бір шабуыл жасауы мүмкін делік. Осы жағдайдың өзінде мұхит тереңдігінен жауапты соққы орындалады. "Скифке" қарсы қарусыздандыру соққысын жасау технология тұрғысынан мүмкін емес.
Ресейдің стратегиялық ядролық күшінің көзге көрінбейтін құрауышы, "Скиф" тереңдікке орналастырылған баллистикалық зымырандары теңіз тұңғиығында жылдар бойы жатып, пәрмен келген уақытта құрлықтағы да, теңіздегі де нысандарға соққы жасай алады. Зымыран ақпараттық саладағы құпиялылығымен көзге түсіп отыр. "Рубин" ОҚБ мен Макеев атындағы мемлекеттік зымыран орталығының бұл әзірлемесі тиімділігі жағынан жоғары екенін дәлелдеп тұр. "Скиф" бұған дейін кеңінен танымал болған "Синева" КБЗ-ның жетілдірілген нұсқасы болып табылады. Оның ұшу сипаттамалары жетілдіріліп, жаңа жасанды интеллекті дамытылды. "Скифтің" маңызды артықшылығы – әскери өміршеңдігінің биіктігі мен пайдалану құнының арзандығы.
Контейнердегі құпия
Тереңдіктегі "Скиф" КБЗ субмариналарға арналған үлкен қашықтықтағы зымырандар тобына жатады және теңіз түбінде жатып қызмет етеді. Аталған зымыран үлкен қысымнан және агрессивті ортадан сенімді қорғайтын, әскери-теңіз флотының пәрмен беру нүктесімен байланысты қамтамасыз ететін іске қосу контейнеріне орналастырылған. Көп жылдар бойы зымыранды тұщы судан қорғайтын герметикалық және тот баспайтын "қаптаманы" дайындау жобаның басты техникалық проблемасы болды. Есесіне, қазір теңіздегі "Скифті" табудан гөрі сабан арасынан инені тапқан әлдеқайда оңай.
Соғыс жағдайында қолдану кезінде контейнер сигнал бойынша балласты жиырып тастап, белгіленген тереңдікке дейін жүзеді де, зымыран өз бағдарламасы бойынша нысанға қарай бағытталады. Егер "Синева" КБЗ алыстығы 8 000 киломтерден астам болса, онда "Скиф" жетілдірілген зымыран ретінде бұдан да ұзақ қашықтықта әрекет ететінін пайымдауға болады.
Айта кету керек, Ресейдің ішкі суларындағы әскери кезекшілік 1970 жылғы "Теңіз тереңдігі туралы келісімшарт" талаптарын бұзбайды. Бұл келісімшарт 12 милдік жағалауға жақын тереңдікте ядролық қару орналастыруға тыйым салады.
"Скиф" КБЗ-ның экономикалық жайлылығы да айқын көрініп тұр. Мысалы, ядролық тасымалдағыш-субмариналар өндірісте және пайдалануда өте қымбат, экипажды дайындау да арзанға түспейді. Тереңдікке орналастыру зымыраны қосымша шығынсыз-ақ қызмет ету мерзімі бойынша кез келген субмаринадан оза алады және өзінің бастапқы соғыс әлеуетін сақтап қалады. Ұжымдық Батыс жариялаған теңіздегі қарулану жарысында Ресейдің жауабы осы.
Көкке ұшқан арман
Ресей президенті Владимир Путин 2 маусымда "Ядролық тежеу саласындағы мемлекеттік саясат негіздерін" бекітті. Құжатқа сәйкес, әлеуетті қарсылас агрессия үшін жауап қайтарылатынын білуі қажет. Сонда да Ресей ядролық қаруды тежеу құралы ретінде қарастырып отыр.
Еске салсақ, 1970 жылдары АҚШ тереңдікке зымырандар орналастыру идеясынан бас тартты және Еуропада орташа қашықтықтағы зымырандарды орналастыруға бет бұрды. АҚШ-тың ядролық стратегия құжаттарында Батыс Еуропадағы озық орналастыру жүйесі мен ұшу уақытының ұтымды болуы есебінен шектеулі ядролық соғыста жеңіске жетудің агрессивті доктринасы пайда болды.
АҚШ пен НАТО белсенділері әскери құралдар арқылы Ресейдің экономикалық дамуы мен халықаралық ықпалының өсуін тежегісі келеді. Ресейдің Батыстан оқ бойы озық тұрғанын гиппердыбысты зымырандар, субмариналар, 5-ші буынды жойғыштарын, су астында қозғалатын ұшқышсыз ұшу аппараттарын және басқа да жоғары технологиялық қару-жарақты дайындау саласындағы әзірлемелері арқылы дәлелдеуге болады.
Екі онжылдыққа жуық уақыт бойы аз қаруланған "Талибан"* террористік ұйымын жеңу мақсатында Пентагон өз одақтастарымен бірге Ауғанстанда құны қымбат әскери операциялар жүргізді. Алайда, бүгінгі күні АҚШ қарсыласпен өз әскері үшін масқаралы бейбіт келісім жасасты да, Ауғанстан Ислам Республикасын тағдырдың тәлкегіне тастап кетіп барады. Өкінішке қарай, Вашингтон дұрыс шешім қабылдай алмады. Есесіне, Еуропаны ресейлік көзге көрінбейтін қауіптен құтқаруға құлшына кірісіп кетті. Алайда, "Скифтер" мен РФ қауіпсіздігінің басқа да кепілдіктері сақ тұр.
* – "Талибан" – Қазақстан мен Ресейде және бірқатар елдерде тыйым салынған террористік ұйым.
