АСТАНА, 15 қараша – Sputnik. Халық банкінің басшысы несиелендіру саласында үкімет пен Ұлттық банк арасындағы қарым-қатынастың рөлі өте маңызды екенін айтты.
“Жоғары инфляциядан тұратын жоғары базалық мөлшерлеме болған жағдайда, содан кейін бұл 18% несиелік мөлшерлемеге айналған жағдайда, әрине, бизнес үшін мұндай жоғары пайыздық мөлшерлемемен несие алу өте қиын болады. Сондықтан орта және ұзақ мерзімді қарқынға назар аударған жөн”, – деді банкир екінші деңгейлі банктер бизнеске несие бермейді деген шағымға жауап беріп.
Оның пікірінше, Ұлттық банк базалық мөлшерлемені көтеруге мәжбүр болуы мүмкін. Бұл жағымсыз шешім, бірақ теңгеге қысымды бақылауға мүмкіндік береді.
"Қазақстан жаһандық экономикада бола отырып, сыртқы нарыққа еніп кетті. Қалай болғанда да, біз төлем теңгеріміне, кірістерге, импортқа, экспортқа өте тәуелдіміз. Сондықтан инфляция көтерілсе, біз одан құтыла алмаймыз. Егер мөлшерлеме көтерілсе, біз әйтеуір оқшауланып қала алмаймыз”, - деді Халық банкінің басшысы.
Банкир Ресейді мысал ретінде келтірді, олар да жақында базалық мөлшерлемені көтеруге мәжбүр болды.
“Рубль де үлкен қысымда. Біз Ресей үкіметінің шешімдеріне тікелей тәуелді емеспіз, бірақ ол біздің негізгі экономикалық серіктесіміз және әлі де белгілі бір айырбас бағамына тәуелділік бар. Теңге бағамы үш факторға тәуелді: мұнай бағасы, доллар бағамы және рубль бағамы”, - деп түсіндірді Үміт Шаяхметова.
Үміт Шаяхметова сонымен қатар экономикадан өтімділіктің айтарлықтай тартылғанын айтты. Ұлттық банктің шоттарында 6 триллион теңгеден астам (12 миллиард доллар) қаражат бар, оның айтарлықтай бөлігін квазимемлекеттік ұйымдардың қаражаты құрайды. Басшының айтуынша, бұл қаражаттар алынып, бірақ экономиканы несиелендіруге пайдаланылмайды, нәтижесінде банктердің өтімділік деңгейі шамамен 30%-ды құрайды, бұл несие портфелін кеңейту мүмкіндіктерін шектейді.
Шаяхметова несиелік саласындағы проблемалардың көпшілігі бұл капиталдың жетіспеушілігі және банктердің теңгеріміндегі ұзақ мерзімді пассивтерді тарта алмау деп санайды.
“Тек реттеп қана қоймай, бағалы қағаздар мен капитал нарығын дамыту керек”, - деді Үміт Шаяхметова.
Халық банкінің басшысы Қазақстанның жаңа Салық кодексінде банктерге қатысты кемсітушілік туралы мәлімдеді. Оның пікірінше, корпоративтік табыс салығын (КТС) 25%-ға дейін арттыру дұрыс емес тәсіл, өйткені бұл кірістің төмендеуіне және салық түсімдерінің төмендеуіне әкеледі. Сонымен бірге ол микроқаржы ұйымдары, финтех-компаниялар мен маркетплейстер 20% көлеміндегі төмен мөлшерлемемен КТС салынантынына назар аударды.