АСТАНА, 1 маусым – Sputnik. Қазіргі уақытта балалар мен жасөспірімдерге қатысты қауіп-қатер жыл сайын артып барады. Жас ұрпақты қорғау үшін кәмелетке толмағандармен жұмыс істейтін инспекторлар өз жұмысының жауапкершілігін кеңейтуге мәжбүр.
Қазақстанда балалар мен жасөспірімдердің қауіпсіздігін тиімді қамтамасыз ету туралы жиі айтылып келеді. Тіпті бұл мәселе ең жоғары мемлекеттік деңгейде көтеріліп жүр. Бұл туралы мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев бірнеше рет айтып, осы процеске тартылған барлық қызметтен мейлінше үлкен жауапкершілікпен әрекет етуді талап етті.
Начальник отдела ювенальной полиции Управления местной полицейской службы города Алматы Жанна Шонжанова
© Photo : Из личного архива Жанны Шонжановой
Жыл сайын қабылданатын шаралардың арқасында Қазақстанның ірі мегаполисінің оқу орындарында қауіпсіздік артты. Полицейлер жас ұрпақты күтіп тұрған басты қауіптермен қалай күресуде, неге ювеналды полицияны жазалаушы орган деп санауға болмайды және тағы басқа мәселелер туралы Sputnik Қазақстан тілшісіне Алматы қаласы жергілікті полиция қызметі басқармасының ювеналды полиция бөлімінің бастығы Жанна Шонжанова айтып берді.
Жанна Тұрсынханқызы, жазғы демалыс басталды, балалар мен жасөспірімдердің бос уақыты көп. Сіздің бөлімше инспекторлары олардың қауіпсіздігін қалай қамтамасыз етіп жатыр?
- Бірінші кезекте, біздің міндетіміз - түсіндіру жұмысы. Қаланың әрбір білім беру ұйымына кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі ювеналды полиция инспекторлары бекітілген, олар жыл бойы қарапайым қауіпсіздік ережелерін, қоғамдағы, жолдардағы, бейтаныс адамдармен қарым-қатынас жасауда және әлеуметтік желілердегі мінез-құлық ережелерін түсіндірді.
Ата-аналармен де жұмыс жүргізіледі Жазғы демалыс қарсаңында жалпықалалық ата-аналар жиналысы өткізілді, онда ересектерге балаларды тәрбиелеу, олардың қауіпсіздігін, өмірі мен денсаулығын қамтамасыз ету жөніндегі құқықтары мен міндеттері түсіндірілді. Әкімшілік және қылмыстық жаза нормалары да айтылды.
Жазда қаланың ювеналды полициясы қызметкерлерінің назары қандай сәттерге бағытталады?
- Жазда, өкінішке қарай, балалар шыбын-шіркейден қорғануға арналған терезе торларына сүйеніп, терезелерден құлап, ауыр жарақат алып, тіпті қайтыс болып жатады. Сондықтан біз ересектерге қорғаныс торларын, бекіткіштерді терезелерге қою керек екенін үнемі түсіндіреміз.
Балалар үшін үлкен қауіп - олар түнде көшелерде немесе ойын-сауық орындарында жоғалып кетеді, заңсыз әрекеттер жасап қана қоймай, құқық бұзушылардың, қылмыскерлердің ықпалына түсуі мүмкін.
Сондықтан біз қасында заңды өкілдері жоқ, түнгі уақытта үйінен тыс жерде жүрген кәмелетке толмағандарды анықтау бойынша жедел-алдын алу іс-шараларын жүргіземіз.
Сонымен қатар кәмелетке толмағандардың алкоголь мен темекіні сату фактілерін анықтау бойынша үнемі жұмыс істейміз. Бұл үшін жасөспірімдердің заңды өкілдерін де, құқық бұзушылыққа жол берген кәсіпкерлік субъектілерін де жауапкершілікке тартамыз.
Жасөспірімдер арасында есірткіні тарату мәселесі жыл сайын өткір болып келеді. Тыйым салынған заттар барған сайын қол жетімді бола бастады.
- Бұл шынымен де біздің заманымыздың қасіреті. Сондықтан есірткі қылмысына қарсы іс-қимыл басқармасындағы әріптестермен бірге біз есірткі тарататын, жарнамалайтын әлеуметтік желілерді үнемі бақылап отырамыз. Мұндай сайттарды бұғаттау үшін "Кибернадзор" бағдарламасына ақпарат береміз.
Ал есірткі дәрігерлерімен оқу жылы бойы тыйым салынған заттарды қолданудың алғашқы белгілерін қалай тануға болатынын түсіндірдік және айттық. Егер балада қауіпті жағдай болса, қайда бару керек, қандай шаралар қолдану керек. Алдын алу - бұл біздің тікелей және негізгі жауапкершілігіміз, сол себепті ол міндет.
Яғни, сіздің негізгі міндеттеріңізге жаза кірмейді деп айта аламыз ба?
- Ювеналды полиция – жазалаушы орган емес.
Ата-аналар мен кәмелетке толмағандар үшін біз заңсыз әрекеттердің, есірткіні қолданудың, ерте жүктіліктің, яғни жыныстық қатынасқа ерте түсудің салдарын түсіндіреміз.
Біз қылмыстық істерді тергеп жатқан жоқпыз. Біздің басты міндетіміз - алдын алу.
Бірнеше жыл бұрын ювеналды полиция, кәмелетке толмағандар жөніндегі инспекторларда көлік, байланыс сияқты мәселелері болды.
- Қазір бәрі түбегейлі өзгерді. Біздің инспекторларымызға жұмыс істеу әлдеқайда жақсы болды. Біз автокөлікпен, басқа құралдармен толық қамтамасыз етілгенбіз: планшеттер, бейнежетондар, қызметкерлер 100% рациямен қамтамасыз етілді. Бұның барлығы тезірек әрі нәтижелі жұмыс істеу үшін.
Оқу орындарында жасөспірімдердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесі әр түрлі мемлекеттік органдар деңгейінде үнемі көтеріліп отырады. Сонымен қатар бейнекамералардың, дабыл түймелерінің болуына ерекше назар аударылады. Бұл қаншалықты маңызды? Кейбір мемлекеттерде қайғылы оқиғалар болып жатыр, солардың қатарында біздің жақын көрші елдер де бар. Алматыда бұл жағдай қалай?
- Қаламыздың барлық мектептері полиция департаментінің жедел басқару орталығымен біріктірілген бейнекамералармен жабдықталған. Бейнекамералар санын көбейтіп жатырмыз. Дабыл түймелерімен жабдықталған, олар қажет болған жағдайда жедел басқару орталығына сигнал береді. Яғни, құқық бұзушылық пен оқиғаның кез келген фактісінде жедел әрекет етуі керек.
Біз басқалардың қателіктерінен сабақ аламыз. Әр мектепте бізде қажетті қорғаныс құралдарымен жабдықталған қауіпсіздік ұйымдары мен құрылымдары бар.
Балаларды қорғау күні ата-аналар мен олардың балаларына не тілегіңіз келеді?
- Ең алдымен, барлық балаларды осы тамаша мерекемен құттықтағым келеді. Олардың дені сау, заңға бағынатын, Отанымыздың нағыз патриоттары болып өскенін қалаймын.
Ал ата-аналар балаларының қауіпсіздігін қамтамасыз етіп, оларды тәрбиелеу, оқыту бойынша өз міндеттерін абыроймен атқарып, оларға көбірек көңіл бөліп, ата-ана махаббатын берсе деп тілеймін. Біздің балаларымыз шынымен бақытты болып өсуі керек!