АСТАНА, 19 сәуір – Sputnik. Зейнетақы жүйесі рейтингінде Қазақстан көптеген дамыған елді артқа тастап, 20-шы орынға тұрақтады, деп хабарлады Ranking.kz.
2024 жылғы 1 наурыздағы мәлімет бойынша міндетті зейнетақы жарнасы (МЗЖ), міндетті кәсіптік зейнетақы жарнасы (МКЗЖ) және ерікті зейнетақы жарнасы (ЕЗЖ) есебінен жинақталған БЖЗҚ-дағы Қазақстан азаматтарының зейнетақы жинағы (ЗЖ) 18,5 трлн теңгеге жетті — бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 22,2%-ға артық.
2024 жылғы қаңтар-ақпанда МЗЖ, МКЗЖ, ЕЗЖ және жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары (ЖМЗЖ) есебінен зейнетақы жарналарының сомасы 414,9 млрд теңгені құрады — өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 29,8%-ға артық.
Айта кетері, жарналардың барлық түрі бойынша өсім байқалады: МЗЖ бойынша өсім 23,8%, МКЗЖ бойынша — 22,9%, ЕЗЖ бойынша — 66,8%.
"2024 жылғы 1 қаңтардан бастап салымшылардың (алушылардың) шартты зейнетақы шоттарына қосымша қаражат — ЖМЗЖ түсе бастады. Осы жылдың екі айында ЖМЗЖ есебінен зейнетақы жинақтарының сомасы 19,2 млрд теңгеден асты", - делінген хабарламада.
Сонымен қатар БЖЗҚ салымшыларының жеке және шартты зейнетақы шоттарына жыл басынан бері шамамен 343,6 млрд теңге таза инвестициялық табыс түскен.
2024 жылғы 1 наурыздағы жағдай бойынша МЗЖ бойынша жинақтардың орташа мөлшері 1,6 млн теңгені құрады — бұл өткен жылмен салыстырғанда 20,6%-ға артық.
Елімізде көлеңкелі жұмыспен қамту нарығының проблемасы әлі де өзекті болып отыр. Халық "конверттерде" жалақы алуды жалғастыруда, ал зейнетақы шоттары бос қалып отыр. Нәтижесінде жұмыс берушілер емес, қарапайым адамдар зардап шегеді.
ЗЖ көлемі бойынша өңірлердің алғашқы бестігіне Астана (1,9 трлн теңге), Қарағанды (1,5 трлн теңге), Ақтөбе (967,3 млрд теңге) және Атырау (922,5 млрд теңге) облыстары кірді.
Ең аз зейнетақы жинақтарын Алматы, Ұлытау және Абай облыстары құрады. Тағы да халық саны мәселесі туындайды: Алматы облысы — саны бойынша үшінші және көлемі бойынша соңғы ЗЖ. Аймақтағы көрсеткіштер тіпті жаңадан құрылған аймақтарға қарағанда нашар.
Айта кетері, 2023 жылы Қазақстанның зейнетақы жүйесі алғаш рет Mercer CFA институтының жаһандық зейнетақы индексіне енгізілді және жан-жақты талдау мен бағалау нәтижелері бойынша осы рейтингте 20-шы орынға ие болды, бұл өте оң нәтиже болып саналады.
Ranking.kz жариялаған инфографикада Қазақстан көптеген дамыған елден алда тұрғанын көруге болады.
Mercer CFA институты 50-ден астам индикаторды қамтитын "барабарлық" (үлес салмағы 40%), "тұрақтылық" (35%) және "тұтастық" (25%) үш ішкі индекс негізінде зейнетақы жүйелерін бағалауды жүргізеді.
Осы индикаторлар бойынша зейнетақы жүйелеріне толық және объективті бағалау жүргізу үшін, басқалармен қатар, ЭЫДҰ, Дүниежүзілік банк, Халықаралық еңбек ұйымы, Economist Group зерттеу және талдау бөлімшесінің және т. б. деректерін қамтитын ашық халықаралық көздерден алынған мәліметтер пайдаланылды.
MCGPI индексін талдау нәтижелері көрсеткендей, Қазақстанның зейнетақы жүйесінің қорытынды бағасы 64,9 балды құрады — бұл барлық талданатын ел бойынша орташа мәннен жоғары.