Алдағы жылдары Ресейге жүздеген және мыңдаған жаңа әскери ұшақтар мен ұшқыштар қажет болуы мүмкін. Як-130 бірегей жауынгерлік оқу-жаттығу машинасы Ресей Федерациясының әскери-ғарыш күштерінің кадрлық әлеуетін жылдам арттыруға көмектеседі. Сібірлік авиациялық құрастырушылар бұл техника өндірісін ұлғайтып жатыр.
11 шілдеде Иркутск авиациялық зауыты Ресей Федерациясының қорғаныс министрлігіне төртінші және бесінші буынның жауынгерлік ұшқыштарын заманауи деңгейде оқытуға мүмкіндік беретін Як-130 ұшақтарының жаңа партиясын тапсырды. Бұл ретте Біріккен авиация жасау корпорациясының (БАК) басшысы Юрий Слюсарь авиазауыт мемлекеттік қорғаныс тапсырысы бойынша өз міндеттемелерін кестеге сәйкес орындап жатқанын, ал 2023 жылы жеткізу үшін келесі партиялардағы ұшақтар дайындалып жатқанын атап өтті.
Бұған дейін Ресей Федерациясының қорғаныс министрлігі 100-ден астам Як-130 ұшағын алса, 2020 жылы тағы 25 дана осындай ұшақты жеткізуге келісімшарт жасады. Як-130 ұшағы 4 және 5-ші буын ұшақтарында ұшқыштарды техниканы басқаруға және жауынгерлік даярлауға арналған екі орынды реактивті жауынгерлік оқу-жаттығу ұшағы болып саналады.
Икемді бағдарламалық жасақтамасы Як-130 ұшағына ауадағы әртүрлі техниканың, соның ішінде Су-35S және Су-57 ауыр жойғыш ұшақтарының әрекетін имитациялауға мүмкіндік береді.
Әуе кемесі жоғары тартпалы қарулануға ие. Соғыс қимылдары барысында 3000 килограмға дейінгі зымыранды-бомбалы жүктемесімен Як-130 жеңіл шабуылдаушы ұшақтардың міндеттерін тиімді орындай алады.
Ресейлік ұшқыштар Як-130 ұшағында тоғыз әлемдік рекорд орнатты. Бұл ұшақ шетелде өте танымал және оны Алжир, Бангладеш, Беларусь, Лаос және Мьянманың әуе күштері сәтті қолданып жатыр.
"Рособоронэкспорт" мәліметінше, соңғы жылдары шетелдік тапсырыс берушілер 160 Як-130 ұшағын сатып алып, осындай тағы 100 ұшаққа жаңа келісімшарт жасаған.
Ұшақ ықшам және қуатты көрінеді. Қанаттарының серпілісі – 9,72 метр, ұзындығы – 11,49 метр, биіктігі – 4,76 метр, ең жоғарғы ұшу салмағы – 10 тонна.
Электрондық цифрлық реттеу жүйесі бар екі АИ-222-25 турбореактивті қозғалтқышы 12500 метр биіктікке көтерілуге және 1300 километрге дейінгі қашықтықтағы нысанаға басқарылатын және басқарылмайтын зымырандар, түзетілетін және еркін түсетін бомбалар секілді үш тонна түрлі оқ-дәріні жеткізуге мүмкіндік береді.
Сондай-ақ бортында қос ұңғылы 30 миллиметрлі зеңбірек бар. Як-130 ұшағының ең жоғарғы жылдамдығы – 1050 км/сағ, тәжірибелік қашықтығы – 2100 километр.
Тәжірибелі әскери ұшқыштар Як-130-ның жауынгерлік сипаттамалары ескі Л-39 оқу-жаттығу ұшағына қарағанда жоғары екенін және тұрақтылық (басқару) параметрлерін өзгерту есебінен басқару жүйесін қайта конфигурациялау әртүрлі типтегі ұшақтардың ұшуын имитациялауға мүмкіндік беретінін атап өтеді. Як-130 ұшағы тамаша биіктік пен жылдамдыққа, мінсіз маневрлікке ие және бұл ұшқышқа ұшақты басқаруға өте ыңғайлы.
Ұшақта GPS және ГЛОНАСС атты екі жүйенің спутниктік навигациясы бар және оларды бірге немесе бөлек пайдалануға болады. Як-130 оқу-жаттығу және жауынгерлік әлеуетті үйлесімді үйлестіреді.
Әуе кемесі төрт еселік резервтік цифрлық электр қашықтықты басқару жүйесімен жабдықталған. Катапультанатын орындықтары әртүрлі апатты жағдайларда экипаждың ұшақтан қауіпсіз шығуын қамтамасыз етеді.
Авиация техниктері Як-130 ұшағын техникалық қызмет көрсетудің қарапайымдылығы үшін бағалайды. Ұшақ ұшу жолағынан шамамен 12 секундта көтеріледі, оған 800 метрден аспайтын қашықтық қажет. Як-130 ресурсы 10 мың ұшу сағатына немесе 30 жыл пайдалану мерзімімен бағаланады. Як-130 жауынгерлік оқу-жаттығу ұшағының қару-жарақпен бірге мемлекеттік сынақтары 2009 жылдың желтоқсанында сәтті аяқталды, ал 2010 жылдың ақпан айынан бастап ұшақтар Ресей әскери-ғарыш күштеріне жеткізіліп жатыр.
Америкалық The National Interest журналы бұған дейін ресейлік Як-130 жеңіл әскери ұшағы туралы жазған болатын. Шын мәнінде, бұл болашақ әлдеқашан келді. Халықаралық көрмелерде Як-130 ұшағы тек 4++ буынының техникасы ғана қол жеткізе алатын ұшудың жоғары деңгейімен мамандарды таңғалдырады. Сонымен бірге Біріккен авиация жасау корпорациясы ұшақтың мүмкіндіктері мен жауынгерлік әлеуетін үнемі арттыруға ұмтылады.
11 шілдеде Як-130 партиясын жеткізумен қатар жаздың басында Ресей әскери-ғарыш күштерінің қатарында жаңа Су-30СМ2 және Су-35S жойғыш ұшақтары да айтарлықтай артқанын атап өткен жөн. Ту-160М стратегиялық зымыран тасымалдағыштарының флоты да ұлғайып келеді. Жалпы Ресей қорғаныс өнеркәсібі кәсіпорындарының әскерді барлық қару-жарақ жүйесімен қамтамасыз ету 2023 жылы бес есеге өсті.
Әскери шолушы Александр Хроленконың Telegram арнасы.