Таулы Қарабақтағы қақтығыс: бітімгершілік операциясының рейтингі қандай?

Таулы Қарабақта Ресей әскери қызметшілерінің болуы қақтығысты соғыс жолымен шешу ықтималдығын нөлге дейін төмендетеді. Бұл Әзербайжан мен Армения басшыларына келіссөздер үстеліне жайғасуға, ал жергілікті тұрғындарға үйлеріне қайтуға мүмкіндік береді
Sputnik

Ресей ӘҒК әскери-көлік авиациясының ұшақтары Оңтүстік Кавказдағы тұрақтылықтың жаңа сенімді кепіліне айналған 15-ші мотоатқыштар бригадасының бөлімшелері мен жабдықтарын жөнелтуді жалғастыруда. Операция басталғаннан кейін Армения Республикасының аумағынан төрт мыңнан астам босқындар Степанакерт және Таулы Қарабақтың басқа да елді мекендерге қайта оралды. 19 қарашада бітімгерлердің күзетімен қамтамасыз етілген 27 автобуспен 1 200-ден астам адам үйлеріне қайтты.

Таулы Қарабақ: Ресей босқындарға қалай көмектесіп жатыр
Таулы Қарабақтағы ең күрделі гуманитарлық мәселелерді шешу үшін ведомствоаралық әрекет ету орталығының құрамында Ресейдің ТЖМ шоғырландырылған жасағы және гуманитарлық миналардан тазарту, медициналық, көліктік және сауда-тұрмыстық қамтамасыз ету, соғысушы тараптарды татуластыру сынды бес мамандандырылған құрылым жұмыс істейді.

"Солтүстік" және "Оңтүстік" қауіпсіздік аймақтарындағы бақылау бекеттері, патрульдеу және полиция қызметтері көзге оңай түседі. Ресейдің бітімгерлері Лачин дәлізі бойынша азаматтық көліктердің қауіпсіз қозғалуын қамтамасыз етіп, қару тасымалының жолын кесу мақсатында автокөлік құралдарын тексереді.

Ресей ФҚҚ Әзербайжанның батыс аудандары мен Нахичеван Автономдық Республикасы арасындағы көлік хабарламасын Арменияның қамтамасыз етуін жүзеге асыратын болады. РФ үкіметі бітімгерлердің жұмысымен байланысты шығындардың барлығын көтереді. Мұндай операцияның құны жылына жүздеген миллион долларды құрағанымен, Оңтүстік Кавказ қауіпсіздігін ақшамен өлшеуге болмайды.

Ресейдің бітімгерлік күштері посткеңестік кеңістіктегі Абхазия, Оңтүстік Осетия, Тәжікстан, Приднестровьеде қауіпсіздікті нығайту үшін де көп жұмыс жасады. Соған қарамастан, жақында ғана Таулы Қарабақтағы қайғылы оқиғалар ТМД елдері арасындағы қарулы қақтығыстардың әлеуеті әлі де бар екенін көрсетті. Әлемдегі бейбітшіліктің солқылдақтығына мысал келтіру үшін алыс шетелді сөз етудің қажеті жоқ.

Молдованың жаңадан сайланған президенті Майя Санду Ресейдің әскери қызметкерлерін Приднестровьеден шығару қажеттілігі туралы бағдарламалық мәлімдеме жасады. Приднестровьеде Ресей әскерінің жедел тобы орналасқан. Оның басты міндеттерінің бірі – Колбасна елді мекенінің маңындағы ескі оқ-дәрілердің 20 мың тоннадан астам үлкен және өте қауіпті арсеналын күзету.

Қазақстан Таулы Қарабақ қақтығысы жөнінде ресми мәлімдеме жасады  
Арсеналды сол тұрған орнында жою мүмкін емес. Оны шығару да қиынға соғады. Себебі, оған шамамен 2 500 вагон қажет болады. Бірақ, қару-жарақтың 57%-і тасымалдауға жарамсыз. Егер, орыстар кетіп қалса, Молдовадағы жағдай ушығып, тікелей мағынада жарылысқа алып келуі мүмкін.

Орталық Азия бағытындағы бітімгершілік күштердің тиімділігіне мысал келтірген жөн секілді. Ресей, Қазақстан, Өзбекстан және Қырғызстан 1993 жылы өңірлік тұрақтылықтың негізіне айналған Ұжымдық бітімгершілік күштерді (ҰБК) құру туралы шешімге қол қойған. Сол кезде ҰБК құрамына Ресей Қарулы Күштерінің 201-ші мотоатқыш дивизиясы және Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан бөлімшелері кірді. Сол жылы бітімгершілік күштердің арқасында Тәжікстандағы қарулы қақтығысты басып-жаншып тастау мүмкін болды. Ресей ФҚҚ шекара қызметінің жедел тобы республикада қалды да, 2005 жылы Тәжікстандағы 201-ші мотоатқыштар дивизиясы негізінде 201-ші Ресей әскери базасы құрылды. Яғни, бұл бітімгершілік базасы болатын.

Ресей Федерациясы БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты мүшесі ретінде халықаралық қауымдастықтың басқа мүшелерімен бірге ғаламшардағы бейбітшілік үшін жауапкершілікке жауап береді. Ол жекелеген миссиялар, БҰҰ күштері және ҰҚШҰ контингенті құрамында посткеңестік кеңістіктегі және алыс шетелдегі ұлтаралық және ішкі қақтығыстардың алдын алады және жоюға атсалысады.

Ресей бітімгерлерінің тәжірибесі мол. Сондықтан БҰҰ-дағы әскери бақылаушылар саны бойынша Ресей Федерациясы алғашқы ондыққа еніп отыр.

Мұндай миссиялар шартты түрде екі түрге бөлінеді. Бірі бітімгершілік болса, екіншісі - бейбітшілікке мәжбүрлеу. Қақтығыс аймағындағы жағдайға байланысты бітімгершілік күштердің бірінші кезектегі міндеттері мен әрекеттеріне өзгертулер енгізілуі мүмкін. Осылайша, 2008 жылы тамызда Грузия-Осетия жанжалы аймағындағы бейбітшілікті ұстап тұру операция Грузияны бейбітшілікке мәжбүрлеу операциясына айналды.

Қарабақ шиеленісі Ақтау мен Баку арасындағы теңіз тасымалына қалай әсер етті
Ресей әскери қызметкерлері 1992 жылдан бастап, анығырақ, БҰҰ-ның Югославиядағы бітімгершілік операцияларында күрделі халықаралық тәжірибеге ие бола бастады. Онда Ресей контингентінің саны 1600 адамға жетті. Осы тектес мәселелер кейінірек Ангола, Либерия, Мозамбик, Кот-д'Ивуар, Руанда, Бурунди, Эфиопия, Судан, Чад Республикасы және Орталық Африка Республикасында да шешілді.

Әрбір миссия әр жағдайдың күрделілігіне қарай нақтыланып, олар бойынша тиімді шешімдер қабылданады. Әскери қызметшілер бөтен елдегі "тұрақсыз әлемнің" жағдайына тез бейімделіп, барлық кезде әскери дайындықта жүруі керек.

Ресей бітімгерлері осы жылы БҰҰ-ның тоғыз миссиясында қызмет етіп жатыр: Батыс Сахарада (MINURSO), ОАР (MINUSCA), Конго Демократиялық Республикасында (MONUSCO), Кипрде (UNFICYP), Суданда (UNISFA), Косовода (UNMIK), Оңтүстік Суданда (UNMISS), Таяу Шығыста (UNTSO), Колумбияда (UNVMC). Оның ішінде Судандағы БҰҰ мен Африка одағының операциясы ауқымды болып отыр. Ол жақта 20 мыңнан астам әскери қызметші жұмылдырылған. Экзотикалық географиясына қарамастан, бұл өмірге әркез қауіп төндіретін ауыр жұмыс. Жыл сайын ғаламшарда 100-ге жуық бітімгер қаза табады.