Таулы Қарабақ: ресейлік бітімгерлер қандай жауапкершілік алды?

Қақтығыс аумағындағы Ресейдің бітімгерлік күштері операциясының алға қойылған міндеттердің ауқымы, нөлден бастап құрылып жатқан инфрақұрылымдардың күрделілігі, қауіпсіздік, байланыс пен көлік коммуникациясын қамтамасыз ету жүйесі бойынша ешбір баламасы жоқ
Sputnik

Үшжақты келісімге сәйкес 13 қараша Ми-24 пен Ми-8 тікұшақтары, БТР-82А броньді көлігі, "Тигр" және "Тайфун" броньді автокөліктерін қоса алғанда штатты әскери техникасы бар екі мыңға жуық ресейлік бітімгерлік топтың жартысына жуығы Таулы Қарабаққа аттанды. Бітімгерлік операциясын жүзеге асыруды бастаған уақыттан бері Ульяновсктен Эребуни авиабазасына Ил-76 көлігі 56 рейс жасап, 800-ден астам әскери қызметші, 119 қару мен әскери техника жөнелтілді. Степанакертке бөлімшелерді жөнелту әлі де жалғасуда. Бұл Оңтүстік Кавказ тарихының жаңа кезеңінің, кеңістігі мен уақыты бойынша ауқымды әскери операцияның бастауы ғана. Бітімгерлер контингентіне тәжірибесі мол генерал, Ресей Батыры Рустам Мурадовтың қолбасшылық етіп отырғанын да айта кету керек.

Қарабақ жасақтары Әзербайжанға өткен аудандардан шығарылып жатыр
Оқыс жағдайлардың алдын алу және Ресей әскери қызметшілерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында Әзербайжан мен Армения қарулы күштерінің бас штабтарымен үздіксіз өзара іс-әрекет ұйымдастырылған. Степанакертте орналасқан Ресей контингентінің штабы армян және әзербайжан тараптарымен бірлесіп Таулы Қарабақтағы бітімгершілік операциясының мән-жайын нақтылауда. ТМД кеңістігінде қауіпсіздікті сақтау үшін Ресейге ерекше жауапкершілік жүктелген. Ал 15-ші мотоатқыштар бригадасы Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы, БҰҰ, ЕҚЫҰ және қажет болған жағдайда Шанхай ынтымақтастық ұйымының мүдделері үшін халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету операцияларына қатысу үшін арнайы құрылған.

Өзінің жоғары тиімділігін паш ете отырып, Ресей бітімгерлері 11 қарашада Лачин дәлізін, содан кейін Таулы Қарабақ аумағындағы бүкіл әрекеттесу жолын бақылауға алды. Оның бойында 10 бақылау бекеті шұғыл орналастырылып, транзиттік көліктің қауіпсіз қозғалысын қамтамасыз ету және бейбіт тұрғындарға қарсы заңсыз әрекеттердің алдын алу ретке келтірілді. "Солтүстік" және "Оңтүстік" жауапкершілік аймақтарында барлығы 16 бақылау бекетін құру жоспарланып отыр. Әскери полиция бөлімдері де әрекеттесу жолдарын күзетуге кірісті. Бұл аталған шаралар тұрақтылықты нығайтуға, бейбіт өмірге көшуге және босқындарды үйлеріне қайтаруға қызмет етеді.

Кемінде алдағы бес жыл бойы бітімгершілік операциялары ауқымды күш салуды талап етеді. Қақтығыс аумағына әскери контингентті кіргізу істің жартысына да жуықтамайды. Іс жүзінде нөлден бастап бақылау және басқару жүйелерін құру, бөлімшелерді орналастыру нүктелерінде және он алты бекеттің әрқайсысында қолайлы нысандар қою, сенімді байланыс жүйесімен және арсеналдар, жанармай, сондай-ақ, тыл инфрақұрылымы бар дала лагерімен қамтамасыз ету шаралары бар. Сонымен қатар, өңірдегі бейбіт тұрғындардың экономикалық мүдделері мен қалыпты өміріне қауіп төндіріп, зиян келтірмеу керек.

Қазақстан Таулы Қарабақ қақтығысы жөнінде ресми мәлімдеме жасады  
ұның барлығын қыс мезгілінде жүзеге асыру істі оңайлатпасы анық. Алайда, 15-ші бригадада қарулы қақтығыстардағы халықаралық гуманитарлық құқық білімі пен әскери тәжірибесі жеткілікті әскери қызметшілер бар. Кәсібилік пен арнайы дайындық Таулы Қарабақтағы қиын жағдайды ресейлік бітімгерлерінің сапалы қызметі мен табандылығын қамтамасыз етеді.

Бәлкім, қақтығыс "қатып қалған" қазіргі уақытта ресейлік бітімгерлерді тексермек мақсатта бәз біреуі жер аумағын "тартып алғысы" келетін шығар. Оңтүстік Кавказдағы бұған дейінгі бітімгершілік операциялары патрульдер мен әскерилер бағаналарының жолында миналар қойылып, таулы аймақта көліктік тосқауыл жасауға әрекеттер орын алатынына көз жеткізді. Бітімгерлерде ауыр қару-жарақтың болмауы жауапкершілік аумағында қақтығыстар және адам шығынының орын алу қаупін арттырады. Ресейдің бітімгершілік операциялары аясында 14 жылдың ішінде түрлі жағдайда жүзден астам ресейлік әскери қыметші қаза тапты.

Орын алған шынайы жағдайды ескере отырып, Ресей мен Түркия Әзербайжан аумағында орналастырылатын бірлескен орталық құру туралы келісімге келіп, Таулы Қарабақтағы атыс-шабыстың тоқтауын қашықтықтан бақылайтын болды. Түріктердің қалауы басқа болғанымен, үшжақты келісіммен ресейлік бітімгершілік операцияларына Анкараның қатысуы қарастырылмаған. Бұл жөнінде Ресейдің сыртқы істер ведомствосы да бірнеше рет ескерткен болатын. Сол себепті, Таулы Қарабақтағы жағдайды реттеу шетелдік әскердің басып кіруін емес, келіссөздер процесін кепілдендіруі керек.

Қарабақта орындалатын шаралардың ауқымы Оңтүстік Кавказдағы бейбітшілік пен тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін Ресей кезекті рет ауыр міндеттер мен үлкен жауапкершілікті өз мойнына алды деп тұжырымдауға дәлел болып отыр.