Вашингтон қытайлық жобаларды ұлттық қауіпсіздікке төнетін қауіп деп бұғаттаса, ҚХР өзінің басты қаруын еске салды: АҚШ мемлекеттік облигацияларының триллион долларлық портфелін сату – доллар бағамын да, бағалы қағаздар нарығын да төмендетуі мүмкін. Бұл бүкіл әлемдік экономика үшін өте қауіпті сценарий. Пекиннің қандай қадамға баруы мүмкін екенін РИА Новости зерделеп көрді.
Технологиялық соғыс
АҚШ президентін сайлау жақындаған сайын шиеленіс күшейе түсуде. Трамп қытайлық компаниялардың Америка экономикасына келтірген экономикалық залалын тағы да еске түсірді. Оның пайымынша, Қытай америкалықтардың өндірісін өздеріне "сүйреп" әкеліп, олардың технологиялық құпияларын ұрлаған.
Тамыз айында Вашингтон Бейжіңді сайлау науқанына интернет және әлеуметтік медиа арқылы араласып отыр деп айыптады. Бұл жерде назар қытайлық TikTok қосымшасына ауды. Оған тыйым салу қажет, әйтпесе ҚХР үкіметі бұл қызметті пайдаланатын америкалық азаматтардың деректеріне қол жеткізе алады, деп хабарлады Ақ үй.
TikTok иесін – Қытайдың ByteDance компаниясын бизнесті америкалық компанияларға сатуға мәжбүрлеп отыр. Мұны 12 қарашаға дейін жасау қажет. Ондай болмаған жағдайда, қызмет бұғатталып қалады, деп қорқытты Трамп.
Пекиннің бұған қалай жауап беретіні әзірге белгісіз. Сарапшылардың пікірінше, Қытай билігінің TikTok-қа ара түсуге айтарлықтай себебі жоқ. Өйткені олар оны "зиянды", "дөрекі контентті" таратады, "социализм құндылықтарына" сәйкес келмейді және қытай жастарының арасын ыдыратады деп есептейді.
Бірақ Вашингтон Қытайдың ең ірі технологиялық компанияларының бірі Huawei-ге де қысым жасауда. Пекин қазірдің өзінде "ұлттық қауіпсіздікке қауіп төндіруі" мүмкін деген шетелдік компанияларға стратегиялық материалдар мен технологияларды экспорттауға тыйым саламыз деп мәлімдеп отыр.
Байыпты әңгіме
Сонымен қатар, Пекин ҚХР-да ықпал етудің едәуір маңызды тетіктері бар екенін еске салды. Бұл жердегі әңгіме триллион доллар болатын АҚШ мемлекеттік облигациясы туралы болып отыр.
АҚШ-пен болған сауда соғысының әсерінен Қытай бұл бағалы қағаздардан жоспарлы түрде құтыла бастады. 2014 жылдың қарашасында 1,32 триллион долларлық көрсеткіш шыңынан АҚШ-тың ұлттық қарызына салынған инвестиция 200 миллиардтан астам қаржыға төмендеді. Нәтижесінде 2019 жылдың маусымына қарай, шетелдік қазынашылар арасындағы көшбасшылық Жапонияға өтті: Токиода олар 1,12 триллионды құрайды.
АҚШ-тың қаржы минстрлігінің соңғы есебі көрсеткендей, қыркүйектің ортасына қарай Қытай портфелі 1,08 триллионға қысқарды. Бірінші жартыжылдықта Пекин қазынашылық облигацияларын 106 миллиардқа төмендетті. Бұл 2015 жылдан бергі сатылымның ең жылдам қарқынын көрсетеді.
Алайда, мәселе тек экономикалық текетірес туралы ғана емес. Қытайдың АҚШ үкіметінің қарызынан құтылуды жалғастыру себептерінің бірі – баспа машиналарының тынымсыз жұмысы нәтижесінде доллардың құлдырау қаупінің туындауы.
Пекин Вашингтонның экономикалық проблемаларды баспа машиналарының көмегінсіз шеше алмайтынын көріп отыр, сондықтан америкалық мемлекеттік қарызға инвестиция салу өте қауіпті, деп атап өтеді қытайлық Global Times.
Үлкен сатылым
АҚШ пен Қытай арасындағы шиеленістің күшеюі тек "америкалық экономиканың екінші ірі шетелдік несие берушісі бұған шыдамай, қазынаның кең ауқымды сатылымын ұйымдастыруы мүмкін" деген алаңдаушылығын үдетеді. Ал мұндай қадамның салдары сөзсіз, апатты болады. Мұндай бағалы қағаздарды жаппай шығару нарықта дүрбелең тудырады.
Алайда, бұл Қытайдың өзі үшін тиімсіз. Біріншіден, қысқа мерзімде 100-200 миллиард долларлық облигацияларды сату олардың бағаларын төмендететіні сөзсіз. Мұндай жағдайда, Қытайдың сыртқы активтері мен резервтерінің құны, сондай-ақ арзандаған бағалы қағаздарды сатудан түсетін түсімдер де айтарлықтай төмендейді.
Сонымен қатар, доллар құлдырайды, ал ол ҚХР-ға қажет емес. Америкалық валютаның әлсіреуі қытайлық экспортты қымбаттатады.
Сонымен қатар, АҚШ-тың қазынашылық міндеттемелерден шығуы, егер сауда соғысы түбегейлі бақылаудан шығып кетсе, Пекиннің юаньді бақылау мүмкіндігін айтарлықтай шектейді. Ал қазынашылық облигацияларын сатудан түскен доллар бір жерге салынуы қажет, ал бұл оңай емес.
Проблемалар тек Қытайда ғана туындамайды. Ол ешкімге оңай түспесі анық.
"Америкалық облигациялар пирамидасын құлату дегеніміз – бүкіл әлемді қаржылық хаос жағдайына түсіру дегенді білдіреді. Оны 1998 немесе 2008 жылдардағы дағдарыспен салыстырғанда – бұл баланың әңгімесі ғана. Сондықтан жақын аралықта мұндай нәрсенің болуы екіталай", – дейді Chatex криптовалюталық банктің басшысы Майкл Росс-Джонсон.
Доллар мен қазынашылықтан бас тарту кезең-кезеңмен жүруі мүмкін. Бұл процес соңғы бірнеше жылдан бері орын алып келеді. Қытайдың жетекші экономистерінің бірі, Шанхай қаржы және экономика университетінің профессоры Си Цзюньяннің бағалауы бойынша, "оқиғалар қалыпты түрде дамыған жағдайда" Пекин АҚШ-тың қазынашылық облигациялар портфелін шамамен 800 миллиард долларға дейін "біртіндеп қысқартады" деп есептейді. Алайда, күрделі жағдай кезінде ұсынылатын нұсқа әлі де алынып тасталған жоқ, мысалы, әскери қақтығыс жағдайында.